ශ්‍රී ලංකාවේ කෘෂිකර්මාන්තය දැනට පවතින්නේ (bottle neck) බොට්ල් නෙක් හිරවීමක ය. ඒ හිරවීම නිර්මාණය වුනේ 1978 දී හදුන්වා දුන් වෙළෙද පළ ආර්ථික ක්‍රමයත් සමග එකට ඈදුනු ආර්ථික ප්‍රතිසංස්කරණ මගින්. එදා ඉදන්ම ශ්‍රී ලංකාකාරයොයි වම්මුයි සියළුදේට හේතුව විවෘත ආර්ථිකය යැයි කීවාට ඒ සමග නිර්මාණය වූ ආර්ථික, සමාජ හා දේශපාලන ආකෘතික වෙනස්කම් ගැන නිවැරැදි අවබෝධයක් ලැබුවෙ නැහැ. මේ නිසා සිදුවූ පරිවර්තනය තේරුම් ...

ලංකාවෙ වී ගොව්තැන සම්බන්ධයෙන් කතා කරන කොට ඒ හා සමග බැදුනු බරපතල කාරණා දෙකක් තියෙනව. එකක් තමයි ආහාර සුරක්ෂිතතාව (Food security). අනෙක තමයි ග්‍රාමීය ගොවීන්ගේ දරිද්‍රතාව අහෝසි කරන(Eradication of rural poverty) කාරණාව. මේ කාරණා දෙකම රටේ අභිවෘද්ධිය සලකමින් විසදා ගන්නේ නැතිව ඉදිරියට යන්න බැහැ. එහෙත් ගොඩක් දෙනෙක් කරන්නේ එක් කාරණාවක් දෙකක් පටු විදිහට අල්ලා ගනිමින් පවතින නොදියුණු සහල් නිෂ්පාදන ක්‍රමය ...

සිංහරාජ, විල්පත්තුව හා යාල වැනි මහ කැළවල්වල රූස්ස ගස් වැල් වර්ධනය වෙන්නට කිසිවෙක් පොහොර දමන්නෙ නැහැ. නමුත් මිනිසා විසින් වගා කරන බෝග වගාවන්ට පොහොර නොයොදා කිසිවක් කරන්නට බැහැ. මේ පොහොර භාවිතය අද වනවිට විශාල පාරිසරික ප්‍රශ්නයක් නිර්මාණය කර අවසන්. එය පරිසරයේ තිරසාරත්වයට විශාල තර්ජනයක්. රූස්ස වනාන්තර ඉබේ වැවෙනවා නම් බෝග වගාවන් ද එසේ වවන්නට නොහැකි මන්දැයි බොහෝ අය සිතන්නට ඇති. ...

යළිත් වටයකින් කොළඹ කේන්ද්‍රීය මැද පන්තියේ අහිමිවන අයිතිවාසිකම් වෙනුවෙන් ආණ්ඩු විරෝධී දේශපාලනය ධ්‍රැවීකරණය වන අන්දමක් පෙනෙන්නට තිබේ. ඒ අනුව ආණ්ඩුව විසින් හප හපා සිටීමට ලබාදෙන පරණ සෙරෙප්පු කෑලි ආණ්ඩු විරෝධීන් විසින් යහමින් හපන්නට පටන්ගෙන ඇත. ඊට හොදම උදාහරණය ව්‍යවස්ථාවෙ 20 වැනි සංශෝධනයයි. මුළු එකක් ලෙස ගත් විට රාජපක්ෂවාදයට අවශ්‍ය වූයේ ඒකාධිපති බලයක් ගොඩනගා ගන්නට බව යළි යළි සිහි කර ...

ශ්‍රී ලංකාවේ නිෂ්පාදනය කරන කළු ගම්මිරිස්වල පයිපරින් නම් රසායනිකයක් අඩංගු නිසා ලෝකය පුරාම ලංකා ගම්මිරිස් වලට ඉල්ලුමක් පවතී. එසේම අස්වැන්න ලෙස නෙලන ගම්මිරිස් වියලා සකස් කර අපනයනය කරනවා වෙනුවට අගය එකතු කර අපනයනය කරන්නේ නම් ද විශාල ඉල්ලුමක් පවතී. මේ සාධක දෙක මත ශ්‍රී ලංකාවේ ගම්මිරිස් නිෂ්පාදනය ප්‍රවර්ධනය කිරීම සදහා මාතලේ, මහනුවර, නුවර එලිය, කුරුණෑගල, කෑගල්ල, රත්නපුරය හා බදුල්ල ...

ගෝටාණ්ඩුවේ ආර්ථික දැක්ම ලෙස පෙනෙන්නට ඇත්තේ ජාතිකවාදී ආර්ථිකයකට බර තැබීමයි. සමහර විට මෙය ප්‍රෝඩාවක් ලෙස හැදින්විය හැක්කේ ගෝලීය ප්‍රාග්ධන අවශ්‍යතා අනුව ආර්ථිකය හැසිරවීමේ දී සමාජය බැලන්ස් කරන උපක්‍රමයක් ලෙස ජාතිකවාදී ආර්ථික ප්‍රතිසංස්කරණ යොදා ගන්නා නිසයි. උදාහරණයකට මහා පරිමාණ මූල්‍ය ආයෝජනයක් තුළින් සමාජයෙන් එන කම්පන තුලනය කර ගැනීමට දේශීය ආර්ථිකය ප්‍රගමනය කිරීමේ ක්‍රමය යොදා ගන්නවා විය හැකිය. උදාහරණයකට මැටි, වේවැල් ...

1992 වෙනකොට දඹුල්ලම ගිනි අරන් තිබුණෙ. ඒකට හේතුව උනේ කණ්ඩලම වැව් ඉස්මත්තෙ එයිට්කන් ස්පෙන්ස් සමාගම විසින් හෝටලයක් ඉදිකරන්නට යෑම. කණ්ඩලම වැවේ ජල මට්ටම අඩුවෙනව. වැව් ජලයෙන් අස්වද්දපු කුඹුරු වලට වතුර නැති වෙනව, වැව් ඉස්මත්ත පාරිසරික දූෂණයට ලක්වෙනව වගේ චෝදනා රාශියක් ඉදිරිපත් කරමින් සමස්ත විපක්ෂයම හෝටල ව්‍යාපෘතියට එරෙහිව පාරට බැස්ස. විරෝධයේ මූලිකත්වය ගත්තෙ දඹුල්ල රාජමහා විහාරාධිපති ඉනාමළුවෙ සුමංගල. උන්නැහෙ කිව්ව විදිහට ...

සමාජය ක්‍රමයෙන් පරිනාමය වෙන්නෙ වෙළෙද පළ පදනම් කරගෙනයි. වහල්, වැඩවසම් ක්‍රමයන් පහු කරගෙන ධනපති ක්‍රමය දක්වා සමාජය ගමන් කළේ වෙළෙද පළ වෙනස් වෙමින්. වෙළෙද පළ එහෙම ඉබේ වෙනස් වෙන්නෙ නෑ මිනිසුන්ගෙ අරගලයත් එක්ක තමයි සමාජය සංවර්ධනය වෙන්නෙ. අරගලය කියන්නෙ පාරට බැහැල හූ කියන එකට නෙවෙයි. දැනුම බුද්ධිය හා සංස්කෘතිය එක්ක සිදුවන විශාල පරිවර්තනයකට තමයි සමාජ පෙරලියක් කියන්නෙ. පවතින වෙළෙද ...

පිටකොටුවෙ මාකට් එකේ පදික වෙළෙදුන්ගෙන් විතරක් නෙවෙයි ලොකු ලොකු ව්‍යාපාරිකයන්ගෙන් පවා කප්පම් ගන්න එක සෑහෙන කලෙක හිටන් සිද්ද වෙන දෙයක්. රණසිංහ ප්‍රේමදාසගෙ කාලෙ මැනිං මාකට් එකේ මුදලාලි මැරයෙක් හිටිය, දැන් නම මතක නෑ එයත් කළේ ඕකම තමයි. පස්සෙ මිනිහ පළාත් සභාවටත් ගියා. මිනිස්සුත් එක්ක ඉන්න ගමන්ම තමයි උන්නැහෙල කප්පම් ගන්න සෙට් වෙන්නෙ. රාජපක්ෂ ආණ්ඩුවෙ දි පදික වෙළෙදුන්ගේ සංගමය කියල ...

මගේ ෆ්‍රෙන්ඩ් ලිස්ට් එකේ ඉන්නව ඕනෑ තරම් පළාත් පාලන මන්ත්‍රීවරුන්. නමුත් මම දැකල නෑ එයාල තමන්ගෙ පළාත් පාලන ආයතනයෙ සිද්ධ වෙන හොර වැඩ, සල්ලි ගසාගෙන කෑම් වගේ දේවල් වලට එරෙහිව කතා කරනව. ආණ්ඩු පක්ෂෙ අය විතරක් නෙවෙයි විපක්ෂෙ අයවත් ඒව ගැන කට හොලවන්නෙ නෑ. මේ ළගදි එක්තරා ප්‍රාදේශීය සභාවක මන්ත්‍රී කෙනෙක් වෙන අහිංසක කොල්ලෙක් එක්ක චැට් කළා. පොර නම් ...

ආචාර්ය Nirmal Dewasiri පවසන පරිදි 2019 දී රාජ්‍ය බලය ගත්ත ගෝටා ව්‍යාපෘතිය අසාර්ථක වෙලා. බලය අරගෙන වසරක් යන්නත් කලින් දේශපාලන විචාරකයකු විසින් මෙවැන්නක් නිරීක්ෂණය කිරීම බරපතල කරුණක්. ඒත් ඒ අසාර්ථකවීම එම ව්‍යාපෘතියේම නෛසර්ගික ලක්ෂණයක් බවයි මගේ අදහස. 2015 සිට රට පාලනය වන්නේ බල කේන්ද්‍රයන් දෙකක දේශපාලන රාමුවකයි. එකක් ව්‍යවස්ථාපිත අගමැතිවරයාගේ බල කේන්ද්‍රය හා අනෙක නාමික ජනාධිපතිවරයාගේ බලකේන්ද්‍රයයි. ඇත්තටම ජනාධිපතිවරයාට දැන් කලින් ...

නිදහස් වෙළෙදාම තිරසාර වෙන්න නම් වෙළෙද පළ බලවේග අභ්‍යන්තර අර්බූදයකට මුහුණ දෙන්න ඕන. ලංකාවේ සහල් නිෂ්පාදනය පවතින්නේ ස්වයං පෝෂිත මට්ටමකයි. නමුත් අවුරුද්දේ සමහර කාලවලට සහල් මිලෙහි ඉහළ යෑමක් දකින්නට පුළුවන්. ඒ සමගම සහල්වල හිගයක් ද ඇතිවෙනවා. ඊට ප්‍රධාන හේතුව සහල් බෙදාහැරීමේ පවතින ආරාවුලක්. සහල් මිලෙහි කාලය සමග පවතින විචලතාවන්ට හේතුව බෙදාහැරීමේ ක්‍රමයේ ප්‍රශ්නයක් උනාට සහල් මිලෙහි සාපේක්ෂ වැඩිවීමට නිෂ්පාදන වියදමේ ...

“ශක්ති සහල්” මොක ද වුනේ? බොහෝවිට ලංකාවේ සමාජ සුභසාධන ක්‍රියාවලියේ මදි පාඩුකම් ගැන කතා කරන කොට සමහර වාමාංශිකයන් උපුටා දක්වන්නේ ස්කැන්ඩිනේවියානු රටවල පවතින සමාජ සුභසාධනවාදී ක්‍රමයයි. එහෙත් ඔවුන් නොසලකා හරින්නේ එම රටවල්වල දීර්ඝ කාලීන ඉතිහාසය හා ආර්ථිකයේ වර්ධනයයි. එලෙසම පවතින අවකාශමය පදනම් නොසලකා විවිධ රටවල් හා ඒ ඒ රටවල තත්ත්වයන් උපුටා දැක්වීම කිසිම තේරුමක් නැහැ. ඊට හේතුව වන්නේ ඒ ...

සමූපකාර ක්‍රමය විසදුමක් ද? 1978 දී වෙළෙද පළ ආර්ථික ක්‍රමය ඇති කළාට පස්සෙ සමූපකාරයට හා සතොසට හයිය හත්තිය ඇතිව නැගී සිටින්න නොහැකි වුනේ පෞද්ගලික අංශය සමග කරට කර හැප්පෙන්න අපහසු වූ නිසයි. රාජ්‍ය බලය තිබුණත් කළමනාකරණය හා ආකල්ප වැඩි දියුණු කරගෙන සංකීර්ණ හා දියුණු ආර්ථිකයක සක්‍රීය භූමිකාවක් රග පාන්න ඒවාට නොහැකි උනා. වෙළෙදාමේ විස්තාරණ හැකියාව තබා ආකල්ප වෙනස් කර ගන්නවත් ...

සමූපකාරයට හා සතොසට මොකද උනේ? මගේ උපන් ගම වෙච්ච ඇල්පිටියට විවිධ සේවා සමූපකාර සංගමයක් පටන් අරන් තියෙන්නෙ 1969 දි විතර. සමගි පෙරමුණ ආණ්ඩු කාලයේ ඕකෙ ප්‍රධානියා ඒ කාලෙ හැටියට පාලක ලේකම් විදිහට ඉදල තියෙන්නෙ පට්ට අවංක මනුස්සයෙක්. මනුස්සය තමන්ගෙ පෞද්ගලික ව්‍යාපාරයක් වගේ තමයි වැඩේ කරගෙන ගිහින් තියෙන්නෙ. පස්සෙ 1977 යූඑන්පී ආණ්ඩුව ආවට පස්සෙ යූඑන්පී එකේ කෙනෙක් තමයි ප්‍රධානිය, දැන් විදිහට ...

නිල වශයෙන් ප්‍රකාශ කරන විදිහට දැන් කෝවිඩ් ආසාදිතයන් වාර්තා වෙන්නෙ රට ගිහිල්ල ඇවිල්ල නිරෝධායනය වෙන මධ්‍යස්ථාන වලින් විතරයි. ප්‍රජාව තුළින් කෝවිඩ් ආසාදිතයන් වාර්තා වෙන්නෙම නැහැ. නිල වශයෙන් කියන මේ කතාව ඇත්තම ඇත්ත නම් අපි රටක් විදිහට වාසනාවන්තයි. හැබැයි නිල වශයෙන් මොනව කිව්වත් ප්‍රජාව තුළින් කෝවිඩ් ආසාදිතයන් වාර්තා වෙලා ඒව හංගගෙන ප්‍රතිකාර කරමින් සිදුවන දේ වහං කරනව නම් අපි පුදුම අවාසනාවන්ත ...

අනෙක් හැම ක්ෂේත්‍රයකම වගේ සහල් නිෂ්පාදන ක්ෂේත්‍රයෙත් විශාල මාෆියාවක් පවතින බව ඇත්ත. මහා පරිමාණ සහල් නිෂ්පාදකයන් විශාල ලාභ රේට්ටුවක් ගන්නෙ ඒකයි. එහෙම විශාල ලාභයක් ගන්න නිපුණ මුදලාලි සෝමවතී රාජමහා විහාරයේ සුවිශාල ධර්ම ශාලාවක් ඉදි කරල තියෙනව. දැවමය හා ශෛලමය නිර්මාණ වලින් යුක්ත ඒ ධර්ම ශාලාව ඉදි කරන්න රුපියල් කෝටි 100කට වඩා යන්න ඇති. දෙකයි පනහෙ ලාභයක් ගන්න මිනිහෙකුට එහෙම පිංකම් ...

1978න් පස්සෙ ආර්ථිකයේ වැඩි කොටස මූල්‍යකරණයට ලක්වූවාට පසුව මුදල් වලින් මුදල් මැවීමේ ප්‍රාග්ධන උත්පාදනයක් පටන් ගත්ත. ඒක ආර්ථිකයේ කළු පැත්ත එහෙම නැත්නම් උපයන් මුදල් වලින් බදු නොගෙවීම මතයි සිදුවුනේ. සූදු කෙලීම, මත්ද්‍රව්‍ය වෙළෙදාම, කොමිස් ගැනීම වැනි ක්‍රියාවන්ගෙන් එලෙස ඉපයූ ධනය බොහෝවිට හංගාගෙන සිටීම තමයි එයාල කරන්නෙ. අනෙක් විශේෂ ලක්ෂණය වන්නෙ උපයන ධනයට බදු නොගෙවීම. ලංකාවේ කොච්චර සල්ලිකාරයො හිටියත් පාරට බැස්සහම ...

දැන් ගොඩක් දෙනෙක් මහ ලොකුවට උඩ දාන කතාවක් තමයි දේශීය නිෂ්පාදකයා රැක ගන්න ඕන කියන එක. නමුත් එහෙම කියන මිනිස්සුම සහල් ප්‍රශ්නය මත ඩඩ්ලිට කෙලවන්නත් කතා කරනවා. මේක හරිම පරස්පර කතාවක් බව එයාලට තේරෙන්නෙ නැහැ. එක්කෝ මෙයාල නිදහස් වෙළෙද පළත්, ඒ නිදහස් පළ නියාමනය කරන යාන්ත්‍රණයත් දන්නෙ නැහැ. නැත්නම් ඩඩ්ලිත් එක්ක පෞද්ගලික වෛරයක ඇරියස් එක පියව ගන්න හදනව. එහෙම නැත්නම් ...

2011 තරම් ඈතක දී එක්තරා පුද්ගලයෙක් තම ෆේස්බුක් වෝලයේ තබා තිබුණේ මෙවැනි සටහනක්. “මම ඉන්නෙ ගල්කිස්සෙ. හවසට මා එක්ක බොන්න කැමැති කෙනෙක් ඉන්නව ද?” එදින ඔහුට කිසිවෙක් හමු නොවුන නිසා දෝ පසුව ඒ ගැන නැවත සටහනක් තබා තිබුණේ කළකිරීම මුසු කේන්තියකින්. මුල් කාලයේ කොළඹ සමාජය තුළ නන්නත්තාරව සිටි සමහර චරිත තම කාන්සිය මකා ගැනීම සදහා සමූහිකගතවීමට එවැනි විවිධ උපක්‍රම සමාජ ...