අන්තර්ජාතික තාරකා විද්‍යා සංගමය මගින් සිව් වන වතාවට සංවිධානය කරනු ලබන Shaw-IAU තාරකා විද්‍යා අධ්‍යාපන වැඩමුලුව සඳහා අයදුම්පත් කැඳවා තිබෙනවා. මෙම වසරේ නොවැම්බර් මස 15 -17 යන තෙදින පුරා මෙම වැඩමුලුව පැවැත්වීමට නියමිතයි. මෙවර වැඩමුලුවට පදනම් වන්නේ ප්‍රාඨමික/ද්වීතික අධ්‍යාපනය තුල සහ භොතික/රසායන විද්‍යා විශයන් ඉගැන්වීම තුල තාරකා විද්‍යාවේ භූමිකාව යන්නයි. මීට අමතරව පාසල් තාරකා විද්‍යා විශයන් ඉගැන්වීම සඳහා වැදගත් වන ...

අද දින 4EB බ්‍රිස්බෙන් ගුවන් විදුලි නාලිකාවෙන් විකාශය වූ ඉරිදා අරුනැල්ල වැඩසටහනට තරු පුවත් අඩවියේ සංස්කාරක ආචාර්ය ජනිත් වීරසිංහ සහභාගී වූවා. එහිදී “ඕස්ට්‍රේලියාවේ වෙසෙන ශ්‍රී ලාංකීය පර්යේෂකයෙකුගේ නවතම පර්යේෂණයක තතු විත්ති” විශේෂාංගය වෙනුවෙන් ඔහු තම අභ්‍යවකාශ පර්යේශන කටයුතු වල නවතම තොරතුරු පිලිබඳව කරුනු කිහිපයක් ඉදිරිපත් කරනු ලැබුවා. මීට අමතරව තරු පුවත් බ්ලොග් අඩවියේ ඉතිහාසය, අරමුනු, වර්තමාන තත්වය හා තරු පුවත් ...

චීනය මගින් පළමු වරට අභ්‍යවකාශ දුරේක්ෂයක් අභ්‍යවකාශ ගතකිරීමට සුදානම් බවයි වාර්තාවන්නේ. එම මෙහෙයුම 2023 වසරේදී ක්‍රියාත්මක කරනු ඇති අතර එය “චීන අභ්‍යවකාශ මධ්‍යස්ථාන දුරේක්ෂය” (Chinese Space Station Telescope (CSST)) ලෙස නම්කෙරෙනු ඇත. එමෙන්ම මෙය සුන්ෂාන් (Xuntian) ලෙසද හැඳින්වෙනු ඇත. මෙය දෘශ්‍ය සහ අල්ට්‍රාවයලට් වර්ණාවලි පරාසයන් නිරීක්ෂණය සඳහා නිර්මාණය කෙරෙනු ඇති අතර මෙහි අවනෙත විෂ්කම්භය අඩි 6.6 (මීටර 2) ක විශාලත්වයෙන් ...

හබල් දුරේක්ෂයේ ඇති පරීක්ෂණ සඳහා වූ අධි තාක්ෂණික කැමරාව (Advanced Camera for Surveys – ACS) සහ ග්‍රහලෝක සඳහා වූ අධි පරාස කැමරාව (Wide Field Planetary Camera 2 – WFPC2) භාවිතයෙන් ලබාගත් තවත් හරි අපූරු ජායාරූපයක් මේ වන විට නාසා ආයතනය විසින් මුදාහැර තිබෙනවා ඒ NGC6530 ලෙස නම්කර ඇති තාරකා ගොනුවේය (open cluster). එහි ඉතා පැහැදිලිව එහි දසදහස් ගණනක් වූ තාරකා ...

අඟහරුහි කක්ෂගතකර තිබෙන රෙකනිසන්ස් (Reconnaissance  චන්ද්‍රිකාව මගින් ලබාගත් ජායාරූප කීපයක් පර්යේෂකයින් විසින් එළිදක්වා තිබෙනවා. ඉන් එකක් වන්නේ බොස්පොරෝස් (Bosporos Planum) නිම්නයේ ජායාරූපයයි.ඔවුන් පවසන්නේ එහි අදුරු කලාපයෙන් දැක්වෙන්නේ ජලය සිදීගිය ප්‍රදේශයක් බවත් අදුරු කලාපයේ දෘශ්‍ය මායිමේ සුදු පැහැති වර්ණයෙන් දැක්වෙන්නේ වියලි ලුණු තැන්පතු බවයි. පර්යේෂකයින් පවසන්නේ අඟහරු මත ජලය වසර බිලියන 2 කට පෙර ඇතිවන්නට ඇතිබවයි. එය ඔවුන් පෙර නිගමනය කර ...

කාලයක පටන් තාරකා විද්‍යාඥයන් විසින් සිදුකල පරේයේෂණයක තොරතුරු මේ වනවිට නාසා ආයතනය විසින් ඉදිරිපත් කර තිබෙනවා. ඒ අප සිටින සෞරග්‍රහ මණ්ඩලයේ දිස්වන අත්භූත ආලෝකයක් පිළිබඳවයි. එය ඔවුන් නිරීක්ෂණය කර ඇත්තේ ක්ෂිතිජයේ සිට නැගෙන මලානිකව විහිදුනු ආලෝක ධාරාවක් ලෙසයි. පර්යේෂණ වලට අනුව දැක්වෙන්නේ සෞරග්‍රහ මණ්ඩලය මධ්‍යයේ සිට ප්ලුටෝ ග්‍රහයා දක්වා පැතිර ඇති දුහුවිලි වලාවක් ඇතිබවත්, එයින් පරාවර්තනය වන සුර්යාලෝකය නිසා මෙම ...

ස්වීඩනයේ ලුන්ඩ් විශ්වවිද්‍යාලයේ පර්යේෂණයකට අනුව ක්ෂිරපථයේ පිටත තැටියේ අකාශ වස්තුවල යම්කිසි වූ චලනයක් සිදුවී ඇතිබව නිරීක්ෂණය කර තිබෙනවා. ලුන්ඩ් නිරීක්ෂනාගාරය (Lund Observatory) සහ ගයියා (Gaia) චන්ද්‍රිකා දුරේක්ෂය භාවිතයෙනි. එහිදී එම ආකාශ වස්තුන් ගේ චලනය ඉහල පහල යාමක් ලෙස වාර්තා වී ඇති බවත් එය ගල් කැටයක් වතුර පිරි පොකුණකට දැමුවිට ඇතිවන චලන රටාවට සමාන බවත් ඔවුන් පවසනවා. එමෙන්ම ඔවුන් පවසන්නේ මෙය ...

චන්ද්‍රයාගේ අඳුරු මුහුණත පිළිබඳව පර්යේෂණ කටයුතු සඳහා 2019 ජනවාරි මස සඳට ගොඩබසින ලද Yutu 2 රෝවරය මේ වනවිට ඉන් ලබාගත් ජයාරූප චීන ජාතික අභ්‍යවකාශ පරිපාලන ඒජන්සියට ඒවා තිබෙනවා. එම ජයාරූප පෙළක් Ourspace චැනලය හරහා මාධ්‍යට නිකුත් කර ඇත. ඉන් එකක ඇත්තේ Yutu 2 රෝවර තම ධාවන පථයේ සලකුණු දෙස හරිබලන ජායාරූපයකි. එහි පසෙක චෑන්ග් (Chang’e) රෝවරය දිස්වේ. මේ වනවිට එහි ...

7482 ලෙස නම්කර ඇති මෙය, විශාලත්වයෙන් දැනට ලොව උසම ගොඩනැගිල්ල වන “බර්ජ් අල් කලීෆා” (830m) ටත් වඩා විශාලය. දැනට මෙහි ගමන්මග පෘථුවියට තර්ජනයක් එල්ලනොකරන බවට ගණනය කර ඇති අතර ජනවාරි 18, අගහරුවාදා වන හෙට දියයේදී එය පෘතුවියට කිලෝමීටර මිලියන 2ක් ලංව පෘථුවිය පසුකර යනු ඇති බවට පර්යේෂකයින් පවසයි. මීටර 150 කට වඩා විශාල සහ පෘතුවියට කිලෝමීටර මිලියන 7.5 කට ...

මෙය NASA ආයතනය මගින් නිපදවන ලද කුඩා ප්‍රමාණයේ දුරේක්ෂයකි. විශ්වයේ ඇති කළු කුහර, අධි ක්‍රියාකාරී ගැලැක්සි සහ පුපුරන තාරකා වැනි ඉතා ඉහල ශක්තියකින් යුතු X-Ray විකිරණ නිකුත් කරන වස්තුන් පිළිබඳව පර්යේෂණ කටයුතු සඳහා මෙය 2012 වසරේ ජුනි 13දින අභ්‍යවකාශගත කරනලදී. මෙහි සංවේදන පරාසය කිලෝඉලෙක්ට්‍රෝවෝල්ට් 5 සිට 80 දක්වා සිමාවේ පවතී. මෙහි සලසුමද ඉතා විශේෂිතය. මෙහි සංවේදකය සහ ආලෝකය හසුරුවන කාච ...

අභ්‍යවකාශ ගතකරන චන්ද්‍රිකා වලින් සිදුවන්නේ ඒවායේ ඇති විද්‍යාත්මක උපාංග මගින් ඊට අදාළ යම්කිසි වූ විශේෂිත දත්ත වර්ගයක් එකතුකොට ඒවා පෘතුවියේ ඇති පර්යේෂණ මධ්‍යස්ථාන වෙත වැඩිදුර පර්යේෂණ කටයුතු සඳහා එවීමයි. මෙහිදී එම චන්ද්‍රිකා වල ඇති සන්නිවේදන උපකරණ මගින් ඉතා මහඟු කාර්යභාරයක් ඉටුවේ. එම උපාංග අතරින් සන්නිවේදන ඇන්ටනා ඉතා විශේෂිත වේ. අදාළ චන්ද්‍රිකාව සහ පෘතුවියේ පිහිටා ඇති සන්නිවේදන මධස්ථානය හෝ පර්යේෂණ මධ්‍යස්ථානය ...

Global Hands-On Universe 2022 (GHOU) තාරකා විද්‍යා අධ්‍යාපන සම්මන්ත්‍රනය සහ වැඩමුලුව මෙම වසරේ සිය විසි පස් වන සංවත්සරය සමරනවා. මෙම වැඩමුලුව සඳහා ලොව වටා විසිරී සිටින තාරකා නිරීක්ශකයන්, විද්‍යාඥයන්, ගුරුවරුන් සහ අධ්‍යාපනඥයන් සහභාගී වනවා. මෙවර සම්මන්ත්‍රනයට සහභාගී වීම තුලින් දුරස්ථ දුරදක්න භාවිතය, විද්‍යා පර්යේශන, ගුරුවරුන් සහ ශිෂ්‍යන් සඳහා වන මූලික විද්‍යාත්මක කුසලතා වර්ධනය වැනි අත්දැකීම් රාශියක් ලබාගත හැකියි. මෙවර සමුලුවේ ...

මෙම ඇස්ටරෝයිඩ 4 කිලෝමීටර මිලියන 7.5ක පමන දුරින් ගමන් කරනු ඇති බවට මේවනවිට ඒ පිළිබඳව අවධානයෙන් සිටින පර්යේෂකයින් පවසසිටිනවා. 2012 DK31 අඩි 450 ක විශාලත්වයකින් යුක්තයි. එය පෙබරවාරි 27 දින පෘථිවිය පසුකර ගොස් තිබෙනවා. එහි කක්ෂ කාලය වසර 200ක් පමණ වේ. 2006 BE55 ද අඩි 450 ක පමණ විශාලත්වයකින් යුක්තයි. එය එය පෙබරවාරි 28 දින පෘථිවිය පසුකර ගොස් තිබෙනවා. එහි ...

2024 වසරේදී අන්තර්ජාතික අභයකාශ මධ්‍යස්ථානය වෙත “මීරා” (MIRA – Miniaturized in vivo Robotic Assistant) ලෙස හැඳින්වෙන කුඩා රොබෝව ගුවන් ගතකර බව පර්යේෂකයින් විසින් වාර්තා කර තිබෙනවා. ඒ ශුන්‍ය ගුරුත්ව තත්වයන් යටෙතේ දුරස්ථ පාලක ශල්‍යකර්ම සිදුකිරීම පිළිබඳව පර්යේෂණ සිදුකිරීමටයි. මිට මුලික හේතුව ලෙස ඔවුන් දක්වා ඇත්තේ අභ්‍යවකාශයේ පර්යේෂණ වල නියුතු ගගනගාමින්ගේ හදිසි වෛද්‍ය ප්‍රතිකාර සිදුකිරීමට ඇති තාක්ෂණික හැකියාවන් වැඩිදියුණු කිරීමයි. මෙම ...

යුරෝපා අභ්‍යවකාශ ආයතනයට (ESA) අයත් රොසෙටා අභ්‍යවකාශ යානයෙහි මුලික අරමුණ වූයේ ධූමකේතු අධ්‍යනය කිරීමයි. එමගින් 2014-2016 කාලය තුල 67P/Churyumov-Gerasimenko ධූමකේතුවේ ඡායාරූප රාශියක් ලබා ගැනුනා. මෙම කාලය තුල ධූමකේතු පෘශ්ඨය මත විවිධ වෙනස්කම් රාශියක් නිරීක්ශනය කිරීමට ඔවුන්ට හැකියාව ලැබුනා. නමුත් රොසෙටා යානයෙන් ලැබුන අති විශාල ඡායාරූප ප්‍රමානයක් අධ්‍යනය කිරීමට තරම් ප්‍රමානවත් මානව සම්පතක් ඔවුන් සතුව නෑ. මේ නිසා පුරවැසි විද්‍යාඥයන් ලෙස ...

ක්වාර් (Quaoar) නම් වාමන ග්‍රහ ලොව සොයාගනු ලැබුවේ 2002 වසරේදීය. ඒ කුයිපර් තීරය පිලිබඳ සිදුකෙරෙමින් පැවති පර්යේෂණ අතරතුරයි. 2018 සිට 2021 දක්වා චියොප්ස් (Cheops) නමින් කක්ෂ ගතකර ඇති දුරේක්ෂය භාවිතයෙන් යුරෝපා අභ්‍යවකාශ ඒජන්සිය සිදුකල නිරීක්ෂණ වලින් මෙම වාමන ග්‍රහ ලොව වටා ග්‍රහ වළල්ලක් පවතින බව සොයාගනුනා. එය පිහිටා තිබුනේ ග්‍රහ ලොවේ අරය මෙන් හත් ගුණයක පමණ දුරිනි. මේ ග්‍රහ වළල්ල ...

පසුගිය මාර්තු 6 වනදා අන්තර්ජාතික අභ්‍යවකාශ මධ්‍යස්ථානය හෙවත් ISS එහි සුපුරුදු කක්ෂ ගමන්මගෙන ඉවතට ගැනීමට සිදුවුණු බව NASA ආයතන නිවේදනයක් නිකුත්කරමින් පවසා සිටිනවා. ඒ එම මොහොතේ රැඳී තිබුණු ස්ථානය හරහා 2020 දී ආර්ජන්‍ටිනාව විසින් කක්ෂගත කරන ලද පෘතුවි නිරීක්ෂණ චන්ද්‍රිකාවක් හෝ Nusat-17 චන්ද්‍රිකා ගොනුවෙන් එක් චන්ද්‍රිකාවක් හෝ ගමන්කරනු ඇතිබවට පැය 30 කට කලින් ලැබුණු අනතුරු දැන්වීමේ සංඥා සම්භන්ධව කල නිරීක්ශන ...

ශ්‍රී ලංකා විද්‍යාභිවර්ධන සංගමය සහ කොලබ විශ්ව විද්‍යාලීය තාරකා විද්‍යා සංගමය එක්ව, ලෝක ඇස්ටරොයිඩ දින සැමරුම වෙනුවෙන් සූම් ඔස්සේ වෙබ් සම්මන්ත්‍රනයක් සංවිධානය කර තිබෙනවා. මේ සඳහා සහභාගී වන්නේ නාසා ආයතනයේ තාරකා විද්‍යාඥයකු වන ආචාර්ය හෙන්රි ත්‍රෝප් මහතායි. කුයිපර් පටියේ ඇස්ටරොයිඩ ගවේශනය පිලිබඳව ඔහුගේ අත්දැකීම්, ශ්‍රී ලංකාවේ සිට සිදු කරන ලද ඇස්ටරොයිඩ විමර්ශන මෙන්ම කුඩා දුරදක්න යොදා ගෙන ශ්‍රී ලාංකික ආධුනික ...

නාසා ආයතනයේ භොතික විද්‍යාඥ ආචාර්ය බ්‍රයන් මේ නයිට් තනතුරකින් පිදුම් ලබා තිබෙනවා. ඔහු වඩාත් ප්‍රසිද්ධියට පත්ව ඇත්තේ සුප්‍රකට ක්වීන් සංගීත කණ්ඩායමේ ගිටාර් වාදන ශිල්පියා ලෙසයි. මීට අමතරව ඔහු භොතික විද්‍යාව පිලිබඳ ප්‍රථම උපාධිය සහ සාමාන්‍ය උපාධිය ලන්ඩනයේ ඉම්පීරියල් විද්‍යාලයෙන් ලබාගෙන තිබෙනවා. පර්යේශන විද්‍යාඥයෙක් ලෙස නාසා ආයතනයේ මෙහෙයුම් රැසකට ඔහු දායකත්වය ලබා දී තිබෙනවා. ඒ අතර ප්ලූටෝ ග්‍රහයා වෙත ගමන් කල ...

මාර්තු 11 වැනිදා තාරකා විද්‍යාඥ Krisztian Sárneczky විසින් හංගේරියාවේ Budapest හි Konkoly නිරීක්ෂණාගාරයේ කොටසක් වන Piszkésteto සිට අහස නිරීක්ෂණය කරමිනි සිටින අතරතුර 2022 EB5 ලෙස නම් කර තිබුණු අඩි 10 (මීටර් 3) පමණ ප්‍රමාණයකින් යුතු ඇස්ටරොයිඩ් ග්‍රහකය පිළිබඳව අවධානය යොමුකර ඇත. නමුත් එම නිරීක්ෂණයෙන් විනාඩි 30 කට පසු ඉන් ලබාගත් දත්ත වලට අනුව එය පැය 2ක් ඇතුලත පෘතුවි වායුගෝලය සමග ...