2020 දී චිලී හි ALMA නිරීක්ෂනාගාරය විසින් සොයාගෙන නිරීක්ශණය කල SPT0418-47 නම් මෙම අපුරු මුදුව ඇත්තෙන්ම අප වෙසෙන ක්ෂිරපතය මෙන්ම වූ ගැලක්සියකි. විද්‍යාඥයින් මේ වනවිට නිරීක්ෂණය කරන්නේ විශ්වයේ වයස වසර බිලියන 1.4ක් පමණ කාලය වනවිට එහි තිබුණු ආලෝකයයි. මෙය පිහිටා ඇති දුරක් තවම ගණනය කර නොමැත. පෘතුවිය හා එම ගැලක්සිය අතර දෘශ්‍යමාන නොවන තවත් ගැලක්සියක් පවතින අතර අයින්ස්ටයින් මුදුව හෙවත් ...

පසුගිය මාර්තු 6 වනදා අන්තර්ජාතික අභ්‍යවකාශ මධ්‍යස්ථානය හෙවත් ISS එහි සුපුරුදු කක්ෂ ගමන්මගෙන ඉවතට ගැනීමට සිදුවුණු බව NASA ආයතන නිවේදනයක් නිකුත්කරමින් පවසා සිටිනවා. ඒ එම මොහොතේ රැඳී තිබුණු ස්ථානය හරහා 2020 දී ආර්ජන්‍ටිනාව විසින් කක්ෂගත කරන ලද පෘතුවි නිරීක්ෂණ චන්ද්‍රිකාවක් හෝ Nusat-17 චන්ද්‍රිකා ගොනුවෙන් එක් චන්ද්‍රිකාවක් හෝ ගමන්කරනු ඇතිබවට පැය 30 කට කලින් ලැබුණු අනතුරු දැන්වීමේ සංඥා සම්භන්ධව කල නිරීක්ශන ...

ජපාන අභ්‍යවකාශ ඒජන්සිය හෙවත් JAXA ආයතනයෙන් පසුගිය මාර්තු 6 වෙනි දින අභ්‍යවකාශගත කරන ලද H3 රොකට්ටුව ගුවන්ගතවී මිනිත්තු 5 හා තත්පර 27 පසු අසාර්ථකවී තිබෙනවා. මීට හේතුව වී ඇත්තේ රොකට්ටුවේ දෙවන අදියර නිසියාකාරයෙන් ක්‍රියාත්මක නොවීමයි. ඒ සමග රොකට්ටුවේ සිට දියත් කිරීමට නියමිත තිබූ ALOS-3 නම් පෘථිවි නිරීක්ශන චන්ද්‍රිකාවද විනාශ වූවා. මෙම චන්ද්‍රිකාව පෘථිවියට කිලෝමීටර 669 දුරින් පිහිටි සුර්ය සමමුහුර්ත කක්ශයට ...

මෙම ඇස්ටරෝයිඩ 4 කිලෝමීටර මිලියන 7.5ක පමන දුරින් ගමන් කරනු ඇති බවට මේවනවිට ඒ පිළිබඳව අවධානයෙන් සිටින පර්යේෂකයින් පවසසිටිනවා. 2012 DK31 අඩි 450 ක විශාලත්වයකින් යුක්තයි. එය පෙබරවාරි 27 දින පෘථිවිය පසුකර ගොස් තිබෙනවා. එහි කක්ෂ කාලය වසර 200ක් පමණ වේ. 2006 BE55 ද අඩි 450 ක පමණ විශාලත්වයකින් යුක්තයි. එය එය පෙබරවාරි 28 දින පෘථිවිය පසුකර ගොස් තිබෙනවා. එහි ...

අද දින 4EB බ්‍රිස්බෙන් ගුවන් විදුලි නාලිකාවෙන් විකාශය වූ ඉරිදා අරුනැල්ල වැඩසටහනට තරු පුවත් අඩවියේ සංස්කාරක ආචාර්ය ජනිත් වීරසිංහ සහභාගී වූවා. එහිදී “ඕස්ට්‍රේලියාවේ වෙසෙන ශ්‍රී ලාංකීය පර්යේෂකයෙකුගේ නවතම පර්යේෂණයක තතු විත්ති” විශේෂාංගය වෙනුවෙන් ඔහු තම අභ්‍යවකාශ පර්යේශන කටයුතු වල නවතම තොරතුරු පිලිබඳව කරුනු කිහිපයක් ඉදිරිපත් කරනු ලැබුවා. මීට අමතරව තරු පුවත් බ්ලොග් අඩවියේ ඉතිහාසය, අරමුනු, වර්තමාන තත්වය හා තරු පුවත් ...

Webb දුරේක්ෂය භාවිතයෙන් පර්යේෂණ සිදුකරන කණ්ඩායමකට එහි NIRCam භාවිතයෙන් ලබාගත් පළමු ජයාරූප වල ඉතා මතභේධාත්මක රතු පැහැ තරුකා ආලෝකයන් 6ක් දැකගත හැකිව තිබෙනවා. ඒවායේ සමීප ජයාරූප ලබාගත් ඔවුන් ඒවා මහා පිපුරුමෙන් වසර මිලියන 500 ත් 700 ත් අතර කාලයේ අඳුරු යුගයෙන් පසු බිහිවුණු මුල්ම ගැලැක්සි බවත් එවැන්නක ආලෝකය තවමත් පැවතීම දැනට පවතින තාරකා භෞතික විද්‍යා න්‍යායයන්ට අනුව ඉතා ගැටලුකාරී තත්වයක් ...

ක්වාර් (Quaoar) නම් වාමන ග්‍රහ ලොව සොයාගනු ලැබුවේ 2002 වසරේදීය. ඒ කුයිපර් තීරය පිලිබඳ සිදුකෙරෙමින් පැවති පර්යේෂණ අතරතුරයි. 2018 සිට 2021 දක්වා චියොප්ස් (Cheops) නමින් කක්ෂ ගතකර ඇති දුරේක්ෂය භාවිතයෙන් යුරෝපා අභ්‍යවකාශ ඒජන්සිය සිදුකල නිරීක්ෂණ වලින් මෙම වාමන ග්‍රහ ලොව වටා ග්‍රහ වළල්ලක් පවතින බව සොයාගනුනා. එය පිහිටා තිබුනේ ග්‍රහ ලොවේ අරය මෙන් හත් ගුණයක පමණ දුරිනි. මේ ග්‍රහ වළල්ල ...

C/2022 E3 (ZTF) ලෙස නම්ලද කක්ෂ කාලය වසර 50,000 ක් තරම් පමණ වන මෙම ග්‍රාහකය මිට පෙර පෘතුවිය ඇතුළු සෞරග්‍රහ මණ්ඩලයට සමීපව ගමන් කර ඇත්තේ මිට වසර 5000 කට පමණ පෙර නියැන්ඩේර්තාල් හිම යුගයේ බව පර්යේෂකයන් පවසයි. මෙය ආසන්න වශයෙන් පෘතුවියට කිලෝමීටර මිලියන 42ක් එනම් සුර්යා සහ පෘතුවිය අතර දුර මෙන් 28% ක තරම් අසන්න දුරකින් ගමන්කරනු ඇත. ජනවාරි 12 ...

ඇටකාමා හි ඇල්මා( Atacama Large Millimeter/submillimeter Array – ALMA) දුරේක්ෂය සහ ජාතික රේඩියෝ තාරකාවිද්‍යා නිරීක්ෂණාගාරය (National Radio Astronomy Observatory – NRAO) භාවිතයෙන් ඇමරිකානු ජාතික විද්‍යා පදනම සමඟ එකතුව පර්යේෂණ සිදුකරන පර්යේෂකයින් පිරිසක් විසින් තවත් අපූරු සොයාගැනීමක් සිදුකර තිබෙනවා. ඒ පෘතුවියට ආලෝක වර්ෂ මිලියන 500 ක පමණ දුරකින් කටක රාශිය (constellation Cancer) තුල එකිනෙක ගැටෙමින් පවතින UGC 4211 ලෙස නම්කළ ගැලැක්සි ...

හබල් දුරේක්ෂයේ ජයාරූප වලට ඉතා අනපේක්ෂිත ලෙස හසුවුණු HIPASS J1131–31 ලෙස නම්කර ඇති මෙය ආලෝක වර්ෂ මිලියන 20ක පමණ දුරකින් පිහිටා ඇත්තකි. මෙහි විශාලත්වය ආලෝක වර්ෂ 1,200 ක් පමණ වන බවත් එය ඉතා කුඩා ප්‍රමාණයේ ගැලක්සියක් බවත් පර්යේෂකයින් පවසයි. මෙය මෙතෙක් නිරීක්ෂණය කිරීමට නොහැකිව තිබී ඇත්තේ එහි ඉදිරිපසින් තිබෙන ඉතා වේගයෙන් කරකැවෙන TYC 7215-199-1 නම් තරුකාව නිසා බව නාසා ආයතනයේ ...

හබල් දුරේක්ෂයේ ජයාරූප වලට ඉතා අනපේක්ෂිත ලෙස හසුවුණු HIPASS J1131–31 ලෙස නම්කර ඇති මෙය ආලෝක වර්ෂ මිලියන 20ක පමණ දුරකින් පිහිටා ඇත්තකි. මෙහි විශාලත්වය ආලෝක වර්ෂ 1,200 ක් පමණ වන බවත් එය ඉතා කුඩා ප්‍රමාණයේ ගැලක්සියක් බවත් පර්යේෂකයින් පවසයි. මෙය මෙතෙක් නිරීක්ෂණය කිරීමට නොහැකිව තිබී ඇත්තේ එහි ඉදිරිපසින් තිබෙන ඉතා වේගයෙන් කරකැවෙන TYC 7215-199-1 නම් තරුකාව නිසා බව නාසා ආයතනයේ ...

කෝපන්හේගන් විශ්වවිද්‍යාලය මගින් අඟහරු මත ජිවය පිළිබඳව නව පර්යේණ වාර්තාවක් ඉදිරිපත් කර තිබෙනවා. පළමු අවුරුදු මිලියන 100 අයිස් වලින් පිරි අස්ටරෝයිඩ ග්‍රාහක කඩාවැටීම් වලට ලක්වන්නට ඇති බවත් එම අයිස් වල ජීවයට අත්‍යවශ්‍ය වන සජීවි අණු සහ ඇමයිනෝ අම්ල අණු පවතින්නට ඇති බවත් එහි දක්වා තිබෙනවා. එකල මීටර 300 කට ආසන්න ගැඹුරක් තරම් වන්නට තරම් මුළු ග්‍රහලෝකයම ජලයෙන් පිරී පැවති තිබුණු ...

කෝපන්හේගන් විශ්වවිද්‍යාලය මගින් අඟහරු මත ජිවය පිළිබඳව නව පර්යේණ වාර්තාවක් ඉදිරිපත් කර තිබෙනවා. පළමු අවුරුදු මිලියන 100 අයිස් වලින් පිරි අස්ටරෝයිඩ ග්‍රාහක කඩාවැටීම් වලට ලක්වන්නට ඇති බවත් එම අයිස් වල ජීවයට අත්‍යවශ්‍ය වන සජීවි අණු සහ ඇමයිනෝ අම්ල අණු පවතින්නට ඇති බවත් එහි දක්වා තිබෙනවා. එකල මීටර 300 කට ආසන්න ගැඹුරක් තරම් වන්නට තරම් මුළු ග්‍රහලෝකයම ජලයෙන් පිරී පැවති තිබුණු ...

නාසා හි NGS නිරීක්ෂණාගාරය (Neil Gehrels Swift Observatory) භාවිතයෙන් පර්යේෂණ පැවැත්වූ පර්යේෂකයන් පිරිසක් විසින් 2021 වසරේ දෙසැම්බර් මස 11 වන දින බුටස් රාශිය (constellation Boötes) ආශ්‍රිතව සිදුවූ ඉතා බලවත් පිපුරුමක් පිළිබඳව වාර්තාවක් ඉදිරිපත්කර තිබෙනවා. මෙය සිදුව ඇත්තේ ආලෝක වර්ෂ බිලියනයකට පමණ දුරකින්. එහිදී පෙර වාර්තා නොවූ තරම් ඉතා බලවත් ආලෝක ධාරාවන් නිකුත්ව ඇතිබවට නිරීක්ෂණය කර තිබෙනවා. එමෙන්ම එම පර්යේෂණ වලට ...

නාසා හි NGS නිරීක්ෂණාගාරය (Neil Gehrels Swift Observatory) භාවිතයෙන් පර්යේෂණ පැවැත්වූ පර්යේෂකයන් පිරිසක් විසින් 2021 වසරේ දෙසැම්බර් මස 11 වන දින බුටස් රාශිය (constellation Boötes) ආශ්‍රිතව සිදුවූ ඉතා බලවත් පිපුරුමක් පිළිබඳව වාර්තාවක් ඉදිරිපත්කර තිබෙනවා. මෙය සිදුව ඇත්තේ ආලෝක වර්ෂ බිලියනයකට පමණ දුරකින්. එහිදී පෙර වාර්තා නොවූ තරම් ඉතා බලවත් ආලෝක ධාරාවන් නිකුත්ව ඇතිබවට නිරීක්ෂණය කර තිබෙනවා. එමෙන්ම එම පර්යේෂණ වලට ...

නසා හි ටෙස් (TESS-Transiting Exoplanet Survey Satellite) මෙහෙයුමෙහි දත්ත මගින් හඳුනාගත් ආලෝක වර්ෂ 100ක පමණ දුරකින් පිහිටි TOI 700 පද්ධතියේ TOI-700e ග්‍රහලොව පෘතුවියේ විශාලත්වයට 95%ක් ආසන්න ලෙස සමාන බවත් එය එහි මවු තාරකාව වටා ජිවින්ට හිතකර පරිසර තත්වයක් පිහිටීමට තරම් දුරකින් පරිබ්‍ර්හමනය වන බවත් ඔවුන් පවසනවා. එමෙන්ම එම ග්‍රහලොව මතුපිට ද්‍රව ජලය බොහෝදුරට පැවතීමට ඉඩ තිබෙන බව ඔවුන්ගේ නිගමනය ...

නසා හි ටෙස් (TESS-Transiting Exoplanet Survey Satellite) මෙහෙයුමෙහි දත්ත මගින් හඳුනාගත් ආලෝක වර්ෂ 100ක පමණ දුරකින් පිහිටි TOI 700 පද්ධතියේ TOI-700e ග්‍රහලොව පෘතුවියේ විශාලත්වයට 95%ක් ආසන්න ලෙස සමාන බවත් එය එහි මවු තාරකාව වටා ජිවින්ට හිතකර පරිසර තත්වයක් පිහිටීමට තරම් දුරකින් පරිබ්‍ර්හමනය වන බවත් ඔවුන් පවසනවා. එමෙන්ම එම ග්‍රහලොව මතුපිට ද්‍රව ජලය බොහෝදුරට පැවතීමට ඉඩ තිබෙන බව ඔවුන්ගේ නිගමනය ...

නාසා ආයතනයේ භොතික විද්‍යාඥ ආචාර්ය බ්‍රයන් මේ නයිට් තනතුරකින් පිදුම් ලබා තිබෙනවා. ඔහු වඩාත් ප්‍රසිද්ධියට පත්ව ඇත්තේ සුප්‍රකට ක්වීන් සංගීත කණ්ඩායමේ ගිටාර් වාදන ශිල්පියා ලෙසයි. මීට අමතරව ඔහු භොතික විද්‍යාව පිලිබඳ ප්‍රථම උපාධිය සහ සාමාන්‍ය උපාධිය ලන්ඩනයේ ඉම්පීරියල් විද්‍යාලයෙන් ලබාගෙන තිබෙනවා. පර්යේශන විද්‍යාඥයෙක් ලෙස නාසා ආයතනයේ මෙහෙයුම් රැසකට ඔහු දායකත්වය ලබා දී තිබෙනවා. ඒ අතර ප්ලූටෝ ග්‍රහයා වෙත ගමන් කල ...

ධර්මරාජ විද්‍යාලයීය තාරකා විද්‍යා සංගමය විසින් සංවිධානය කරනු ලැබූ Universal Night 22 තාරකා විද්‍යා රාත්‍රිය පසුගිය දෙසැම්බර් මස 26 වන දින පස්වරු 06.00 සිට පසු දා පෙරවරුව දක්වා අති සාර්ථක ලෙස උත්සවශ්‍රීයෙන් පැවැත්වුණා. ප්‍රධාන ආරාධිත අමුත්තා ලෙස සහභාගී වූයේ පේරාදෙණීය විශ්වවිද්‍යාලයේ මහාචාර්‍යය ජනක විජයකුලසූරිය මහතා යි. දිවයින පුරා පාසල් 19 ක තාරකා විද්‍යා සංගම් සාමාජිකයන් රැසක් මෙම තාරකා විද්‍යා රාත්‍රියට ...

මිනිසාට මේ වනවිට නිරීක්ෂණය කිරීමට හැකිවී ඇති පැරණිතම මන්දාකිණි මේ වනවිට වෙබ් දුරේක්ෂය (James Webb Space Telescope – JWST) භාවිතයෙන් නිරීක්ෂණය කෙරෙමින් තිබෙනවා. මෙම මන්දාකිනි මහා පිපුරුමෙන් වසර මිලියන 400කට පමණ පෙර ඇතිවූ ඒවා වියහැකි බවත් ඒවායේ ආලෝකය අප වෙත ළඟාවීමට වසර බිලියන 13.4 පමණ කාලයක් ගතවනබවත් පර් යේෂකයින් පවසනවා. මෙම පර් යේෂණ සඳහා NIRCam කැමරාව සහ NIRSpec වර්ණාවලි නිරීක්ෂකය ...