රූපය: Bruce Davidson, ‘Iran’, archival pigment print (1964) බොහෝ දෙනෙක් රොහාන් සම්බන්ධයෙන් ලියා ඇති දේ පදනම් වන්නේ රොහාන් සමග ඔවුනට ඇති පුද්ගලික සම්බන්ධය මත මිස ඔහුගේ අදහස් මත නොවන බව දැන් ඉඳුරා පැහැදිළි වේ (මෙයට ව්‍යාතිරේක තිබුණු බව මෙමගින් ප්‍රතික්ෂේප කරන්නේ නැත). ඒවා කියවන විට අපට සිතෙන්නේ මිතුරන් සමග මත්පැන් පානය කිරීම, අල්ලාප සල්ලාපයේ යෙදීම වැනි දේ හැර වෙනත් ...

පසුගිය අප්‍රේල් 6 වන දා සෞන්දර්ය කලා විශ්වවිද්‍යාලයේ අවසන් වසර නාට්‍ය නිෂ්පාදනය ‘සහරා නේරංජනා‘ නමින් වේදිකාගත විය. මෙහි ඉතාම වැදගත් ලක්ෂණ කිහිපයක් අපට පෙන්වා දිය හැකිය. එනම් එහි රංග ආඛ්‍යානය ගොඩ නගා තිබූ ආකාරයයි. නාට්‍ය සඳහා පාදක කරගෙන තිබුණේ බටුවන්වල රාහුල හිමිගේ ‘රන්කරඩුව‘ නව කතාව සහ මාක් ට්වේන්ගේ Tom Sawyer Abroad නම් ළමා නවකතාවකි. මෙම කතා දෙකම එකිනෙකට පරස්පර ...

පසුගිය අප්‍රේල් 3 වන දා සෞන්දර්ය කලා විශ්වවිද්‍යාලයේ නාට්‍ය, මුද්‍රා නාට්‍ය සහ නූතන නර්තන අධ්‍යයනාංශයේ අවසන් වසර විද්‍යාර්ථීන්ගේ නර්තන නිෂ්පාදනය පණීභාරත රංග ශාලාවේදී වේදිකා ගත විය. මේ තිබෙන්නේ එහි දර්ශන කිහිපයක් සහ ඒ පිළිබඳ කරන ලද ඉක්මන් කෙටි අදහසක් දැක්වීමකි. ‘ජූලියස් සීසර්‘ නර්තන නිර්මාණය සැලකිය යුතු තරමේ ඉදිරිගාමී නිර්මාණයක් බව හැඳින්විය හැකිය. එහි ඇත්තේ අප නර්තනය ලෙස ජනප්‍රිය දෘෂ්ටිවාද ...

පසුගිය දා අනුර කුමාර දිසානායක ඉතා වැදගත් අදහසක් කියා තිබුණි. ඒ අපේ ‘ජාතික වීරයන්’ පිළිබඳව අදහස ඓතිහාසිකව බෙහෙවින් ගැටලුකාරී වන රජවරුන් පිළිබඳව පුරාවෘත මත පදනම් වන අදහසක් නොව විසිවෙනි සියවසේ මේ රටේ සිටි ශ්‍රේෂ්ඨ මිනිසුන් ගේ විශාල අරමුණු සොයා යාමක් ලෙස නැවත අර්ථ ගැන්විය යුතු බවයි. අනුර ගේ මේ අදහස අපට ඇලේන් බදියු විසින් සිය ‘The Century’ කෘතිය තුළ ...

මේ තිබෙන්නේ මාක්ස්වාදය සම්බන්ධයෙන් නිර්මාල් සහ විදර්ශන අතර ඇති වී ඇති ෆේස්බුක් අදහස් හුවමාරුවට කෙටි ප්‍රතිචාරයකි. මාක්ස්වාදය ජනප්‍රිය ආකාරයෙන් බොහෝ දෙනෙක් තේරුම් ගන්නේ පහත දැක්වෙන ආකාරයටයි. සමාජයක මූලික පදනම වන්නේ එහි නිෂ්පාදනය සංවිධානය වන ආකාරයයි. නිෂ්පාදනය සංකීර්ණ වනවිට එය පවත්වාගෙන යන සම්බන්ධතා වල ආකෘතිය වෙනස් කිරීමට සිදුවෙයි. එවිට අප එක් නිෂ්පාදන මාදිලියක සිට වෙනත් නිෂ්පාදන මාදිලියකට මාරු වෙයි. එහිදී ...

ආගම සම්බන්ධයෙන් අපට ගත හැකි ස්ථාවර, එසේත් නැතිනම්, තෝරා ගත හැකි ප්‍රවේශ තිබෙන්නේ හතරක් පමණි. පළමුවැන්න භක්තිවන්තයා ගේ ප්‍රවේශයයි. මෙය තාර්කිකත්වය ප්‍රතික්ෂේප කිරීමක් වන නිසා මෙයට එරෙහිව දර්ශනය මුළුමනින් බෙලහීන වෙයි. එහිදී කෙනෙක් සිතීම, තර්කය ප්‍රතික්ෂේප කර සිතීමට ග්‍රහණය කරගත නොහැකි ‘අනේකත්වයක්’ ඇති බව විශ්වාස කරයි. මෙවැනි විශ්වාසයක් දාර්ශනිකව පරාජය කළ නොහැකි වන්නේ එය ‘සාකච්ඡාවට’ විවෘත නොවන නිසාය. එම ...

සම්ප්‍රදායික ‘ග්‍රන්ථ විචාරයක දී’ ප්‍රකාශ කිරීමට විචාරකයා බැඳී තිබෙන සාමාන්‍ය දේ සියල්ල ලුඩවැයික් වාක්හනාර් ගේ “මාතර මහ කැරැල්ල – 1760-1761 වසරවල ලංකාවේ ලන්දේසි පාලනයට විරුද්ධ මහා ජනතා නැගිටීමේ සැඟවුණු ඉතිහාසය” කෘතිය සම්බන්ධයෙන් කිව හැකි වෙයි. සැකයකින් තොරවම, මෙය වාක්හනාර් ගේ ‘කෘතියක්’ ද යන ප්‍රශ්නය කෙනෙකුට මෙහිදී පළමුවෙන් මතු කළ හැක. එක්තරා අර්ථයකින් මෙවැනි ‘පොතක්’ ඔහු ලියා නොමැත. මේ තිබෙන්නේ ...

මේ තිබෙන්නේ අප විසින් සාරාංශ කරමින් යන කුමාරි ජයවර්ධනගේ “සොක්කන් ලොක්කන් වූ වගයි” කෘතියේ මීළඟ කොටසයි. (මීට පෙර පල කළ ලිපි මෙම බ්ලොග් අඩවියෙහි ඇත.) මෙහිදී සාරාංශ වන්නේ එහි තුන්වැනි පරිච්ඡේදයේ එන මෙරට අරක්කු වෙළඳාම සම්බන්ධ කොටසයි. මෙම සටහන් පෙළ අප මෙහි දමන්නේ මෙරට ප්‍රභූ පන්තියේ ඉතිහාසය තේරුම් ගැනීමේ පුළුල් සංවාදයකට කරන එකතු කිරීමක් ලෙසයි. අප අද අත්දකිමින් සිටින්නේ ...

සංවිධානගත දේශපාලනයේ සුවිශේෂ අත්දැකීමක් වන්නේ ‘පෝස්ටර් ගැසීම’ නම් චාරිත්‍රයයි. එවැනි අත්දැකීම් ඇති ඕනෑම කෙනෙක් මෙහි ආනුභුතික සත්‍යය වටහා ගනු ඇත. අද වනවිට පෝස්ටර් ගැසීමේ සන්නිවේදනමය වටිනාකම බොහෝ අඩු වී තිබෙන්නේ වුවත් එහි අර්ථය වන්නේ පෝස්ටරයේ අන්තර්ගත තොරතුරු සන්නිවේදනය කිරීම පමණක්ම නොවේ. එයට තවත් අර්ථ තිබේ. නිදර්ශනයක් ලෙස එය සංවිධානයක බලය පෙන්වීමේ අභ්‍යාසයක් විය හැක. මේ හා සමාන ලෙස එහි ...

‘Tin Drum’ album, November 1981 ~ by Fin Costello මෙහි ආරම්භක උපන්‍යාසය වන්නේ “ජවිපෙ-විරෝධී මනෝභාවය’ යනුවෙන් දෙයක් පවතිනවා යන්නයි. එම නිසාම මෙය පාරභෞතික විද්‍යාත්මක සංකල්පයක් කියා පිළිගැනීම අපහසු නොවේ. ඉදිරි කාලෙයේ දී මෙහි නිශ්චිත අන්තර්ගතය ගැන සාකච්ඡා කිරීමට අපි බලාපොරොත්තු වෙමු. මේ තිබෙන්නේ ඒ සම්බන්ධ සමාරම්භක සටහනකි. නිශ්චිත සංකල්පීය හේතු මත ජවිපෙට විරුද්ධ වන පිරිස මේ මනෝභාවයට ඇතුලත් නොවේ. ...

“රහස් කියන කඳු” චිත්‍රපටිය සබුද්ධික සිතීමක තාර්කිකත්වයක් තුළින් ග්‍රහණය කර ගැනීම එතරම් පහසු නොවේ. මින් මා අදහස් කරන්නේ ‘එහි තේරුම කුමක්ද?’, ‘එහි අහවල් දේ මෙසේ වන්නේ ඇයි?’, ‘එහි අහවල් චරිතය මෙසේ හැසිරෙන්නේ ඇයි?’ ආදී හේතුඵල ආකෘතියකින් මේ චිත්‍රපටිය ග්‍රහණය කර ගැනීම ඉතාම අපහසු වන බවයි. එම නිසාම මෙය බෙහෙවින් රැවටිලිකාරී චිත්‍රපටියක් කියා ද කිව යුතුය. මෙය අපව ඉතාම පහසුවෙන් ...

මෙහි විශේෂයෙන් වෙන්කොට හඳුනා ගත හැකි ප්‍රධාන චරිතයක් නැත. ඒ වෙනුවට අපට පෙනෙන්නේ තරමක් විශාල මිනිසුන් පොදියකි. සෑම පිරිම්යෙක්ම, සෑම ගැහැණියක්ම, සෑම දරුවෙක්ම එක හා සමාන ලෙස වැදගත් වනවා කියා සිතේ. ඒ සියලු දෙනාට ඔවුන්ගේම ලෝක තිබෙනවා යන්න සිත්තරා අපෙන් සඟවන්නේ නැත. එහි ඉදිරියෙන් සිටින බල්ලා පවා සිටින්නේ උගේ ලෝකය තුළයි. එම නිසාම උගේ පැවැත්ම ද මේ ලෝකයේම කොටසකි. ...

මෙය නිර්වචනය කළ යුතුය කියා නලින් ද සිල්වා කරන යෝජනාව වැදගත් වෙයි. මෙයට හේතුව වන්නේ ප්‍රභූ තන්ත්‍රයේ ඉතිහාසය අපේ රටේ ඉතිහාසයේ වැදගත් යටි ධාරාවන් දෙකක් වන ආගමික වාර්ගික ජාතිකවාදය සහ විමුක්තිවාදී දේශපාලනය යන යටි ධාරාවන් දෙක තේරුම් ගැනීමට අවශ්‍ය සන්දර්භය ලෙස ගත යුතු වීමයි. සමකාලීන දේශපාලනය අපට මේ අන්ත තුන අතර දෝලනය වන චලනයක් ලෙස හඳුනා ගත හැක. මේ ...

Image: Game and set to Sajith but match to Ranil. (n.d.). Retrieved from https://www.sundaytimes.lk/200202/columns/game-and-set-to-sajith-but-match-to-ranil-390023.html කුමාරි ජයවර්ධනගේ ‘සොක්කන් ලොක්කන් වූ වගයි’ කෘතිය සාරාංශගත කිරීමක් අප විසින් ආරම්භ කරන ලද්දේ මීට මාස කිහිපයකට පමණ පෙරය. එහි කොටස් දෙකක් (පළමු කොටස මෙතනින්, දෙවන කොටස මෙතනින්) මේ වන විටත් අවසන් කර ඇති අතර, මේ තිබෙන්නේ එහි තුන්වන කොටසයි. අපේ රටේ ඓතිහාසික ප්‍රභූ තන්ත්‍රය මෑත ...

Image: Facebook අප සිතනා ආකාරයට දේශපාලනය පිළිබඳව නිර්මාල් ඉතා වැදගත් සිතීමක් කරයි. මෙහි කේන්ද්‍රීය සංකල්පය වන්නේ ‘ජනතාව’ යන්නයි. නමුත් නිර්මාල් විසින් ‘ජනතාව’ ලෙස නම් කරන්නේ කිසිසේත් ආනුභුතික වස්තුවක් නොවේ. ඒ වෙනුවට එමගින් අදහස් වන්නේ නිශ්චිත අර්ථයෙන්ම පාරභෞතික විද්‍යාත්මක සංකල්පයකි. මෙහි ආරම්භක ගැටලුව අපට මෙසේ ගොනු කළ හැක: දේශපාලනය එහිම ස්වරූපයෙන් ගත්විට පවතින්නේ කොතැන ද? එසේත් නැතිනම්, දේශපාලනය පාරිශුද්ධ ස්වරූපයෙන් ...

Image: Uditha Chirathan Ekanayake පහතින් තිබෙන්නේ අප විසින් – කඩින් කඩ – මෙහි පල කරන ‘Meillassoux without Nalin’ ලිපි මාලාවේ තවත් සටහනකි. මෙහි ඉලක්කය වන්නේ මෙයසූ සම්බන්ධයෙන් අප පසුගිය වසර දෙකක පමණ කාලයක් පුරා සාමූහිකව සිදුකළ අධ්‍යනයක අදහස් සමාජ මාධ්‍ය ආකෘතියකින් ගොනු කිරීමයි. මෙම අදහස් වල වඩාත් විධිමත් ප්‍රකාශනයක් අප ඉදිරි කාලයේ දී එළි දක්වන්නෙමු. මේ තිබෙන්නේ එයට පෙර ...

Image: Mother Courage and Her Children_Uinversity of Peradeniya_2024_Hemantha Anurasiri වේදිකාව පිළිබඳ නවීනත්වයකින් යුතුව සිතීම සඳහා අපට කළ හැකි එක් මැදිහත්වීමක් වන්නේ රංග කලාව පිළිබඳ නව සිතා බැලීම් පිළිබඳ කථිකාවක් ඇති කිරීමයි. ඒ වෙනුවෙන් ඇලෙන් බදියූගේ වේදිකාව පිළිබඳ තිසීස 11 අතිශය වැදගත් වේ. මාක්ස්ගේ ඓතිහාසික ෆොයෝබාක් තිසීස ආකෘතියට ලියා ඇති මෙම තිසීස 11 රංග කලාව පිළිබඳ නවීනත්වයකින් සිතන්නෙකුට අතිශය වැදගත් ...

අප සිතනා ආකාරයට කෙනෙක් ආගමික අර්ථකථන මෙන්ම – මේ දෙවැනි කොන්දේසිය ඉතාම වැදගත් වෙයි – සරල විද්‍යාත්මක යථානුභූතවාදයක් ද ප්‍රතික්ෂේප කරන්නේ නම් පැවැත්ම යනු කුමක්ද යන ප්‍රශ්නයට පිළිතුරක් දීමට තිබෙනා බැරෑරුම් තෝරා ගැනීම් තුනක් තිබේ: බදියානුවාදය, ඩෙලූසියානුවාදය සහ මෙයසියානුවාදය. අවාසනාවන්ත ලෙස, මේ ආස්ථාන තුන සම්බන්ධයෙන්ම අපේ රටේ විධිමත් සංවාදයක් නොමැති වේ. ඉහත තුන්වැනි ආස්ථානය පිළිබඳව බැරෑරුම් සංවාදයක් සිංහල සංවාද ...

පහතින් තිබෙන්නේ “The Lord of the Rings” චිත්‍රපටිය දෘෂ්ඨිවාදී විචාරයකට ලක් කිරීමට ගන්නා උත්සාහයකි. සාකච්ඡා වන දේවල් වලට අදාළ තොරතුරු මෙහි ඇතුලත් කරන්න හැකිතාක් උත්සාහ කළ ද මෙය මෙම චිත්‍රපටිය නරඹා ඇති අයට වඩාත් පහසුවෙන් ගෝචර වනු ඇත. 2024 වර්ෂයේ අපේ රටේ දේශපාලනයේ තිබෙනා තෝරා ගැනීම් පිළිබඳව සිතීමට මෙවැනි ප්‍රවේශයක් ප්‍රයෝජනවත් වනවා කියා අපි සිතමු. තඹුත්තේගම මධ්‍ය මහා විද්‍යාලයේ ...

Image: Robert Ryman, Untitled, oil on linen (1963-64) මේ තිබෙන්නේ ‘දයලෙක්තිකය’ එසේත් නැතිනම් ‘අපෝහකය’ (‘dialectic’) යන සංකල්පය සඳහා ඉතාම සරල පැහැදිළි කිරීමකි. මේ වචනය බොහෝ දෙනෙක් අසා තිබෙන්නේ වුවත් මෙහි නිශ්චිත අර්ථය පිළිබඳව එතරම් යහපත් අවබෝධයක් බොහෝ දෙනෙකුට නැත. මේ උත්සාහ කරන්නේ එයට කෙටි පිළියමක් යෙදීමටයි. ඉතා වැදගත්: මෙම සටහන තබන්නේ අප දයලෙක්තිකවේදීන් (dialecticians) වන නිසා නොවේ. මෙතනදී අපි ...