අප කුඩා කාලයේ සිටම, අපගේ මහ ගෙදර බල්ලෙකු ඇති කිරීම සිරිතක් විය. ඒ කාලයේ බල්ලන් ඇති කළේ, උන් සුරතල් කිරීමට වඩා ගෙදර දොර සොර සතුරන්ගෙන් ආරක්ෂා කර ගැනීම පිණිසය. අපේ ගෙදර විවිධ ප්‍රභේද වලට අයිති බල්ලන් ඇතිකර තිබේ. අපට ඇල්සේෂන්, ජර්මන් ෂෙපර්ඩ් වැනි බල්ලන්ද ඇතිකර පුරුද්දක් තිබුණි. ඒ නම් දැරූ බල්ලන්ට වඩා අපට ඉතාම හිතවත්, ගෙදර සියලු දෙනාටම මහත් ...

“ඔබ, සොබාදහමට යම්කිසි ගැටළුවක් ඇතිකළ හොත්, එය ඔබට නිසි පිළිතුරක් සපයනු ඇත.” - Jacob Henle (1809-1885)උසස් මනසක් ඇත්තේ මිනිසාටයමිනිසා යනු, උසස් මනසක් සහිතව ජන්ම ලාභය ලැබූ ජීවියෙකි. මිනිසෙකු ලෙස උපතක් ලැබීමේ වටිනාකම සහ එහි උතුම් බව තේරුම් ගත හැක්කේ ද මිනිසාට පමණකි. අනිකුත් සියලු සතුන්ට මෙන් නොව යමක් මනසින් මෙනෙහි කර, මැන බලා සසඳා දැනගත හැක්කේද මිනිසෙකුට ම පමණකි. ...

(1 කොටස) 2015 පැරිස් සමුළුවේදී ගිවිසුම් ගත වීම් දේශගුණ විපර්යාසය නිසා සිදුවෙමින් පවතින ආපදා පිළිබඳව අද ලෝකයේ දස දිගින්ම අසන්නට ලැබේ. දැනට දශක කිහිපයකට පෙර, දේශගුණ විපර්යාස සිදු වන්නේදෝයි සැක සංකා සහිතව සිටි රටවල් පවා, අද මේවා ඇත්ත වශයෙන්ම සිදු වෙමින් පවතින බව පිළිගෙන ඇත. ශත වර්ෂ දෙකකට පමණ ඉහතදී සිට, නොකඩවා කරගෙන ගොස් තිබෙන සමහර විද්‍යාත්මක නිරීක්ෂණ මගින්ද මෙවැන්නක් ...

මදුරු කරදරය අවසන් කිරීමේ ක්‍රමෝපායය හෙළි වෙමින් පවතී ලොව පුරා පැතිරී යන ඉතාමත් භයංකර රෝග වන මැලේරියා, ඩෙංගු, චිකුන්ගුන්යා සහ ශීකා වැනි වසංගත පැතිරවීමේ වාහකයා ලෙස නම් දරා සිටිනුයේ ඉතාමත් කුඩා කෘමියෙකු වන මදුරුවායි. මෙම වසංගත වලින් වැඩි වශයෙන්ම මිනිසාට මාරාන්තික උපද්‍රව සිදුකරනුයේ මැලේරියා රෝගයයි. මෙහි වාහකයා වනුයේ Anopheles මදුරුවාය. දැනට ලොව පුරා රටවල් 95 ක දළ වශයෙන් බිලියන ...

මේ වසරේ (2018) ‘මිහිකත හෝරාව’ (Earth hour) ලෙස තෝරාගන්නට යෙදුනේ මාර්තු මස 24 වෙනි දින රාත්‍රී 8.30 සිට 9.30 දක්වා මිනිත්තු හැටක කාලයයි.‘මිහිකත හෝරාව’ යනු කුමක්ද? ඉතාමත් සරල ආකාරයකට මෙම සංකල්පය විග්‍රහ කළහොත්, එයින් ගම්‍ය වනුයේ, යෝජිත දිනයේ රාත්‍රී 8. 30 සිට 9. 30 දක්වා ඇති පැයක කාලය තුළදී, පාවිච්චි කරන විදුලි බල්බ හෝ විදුලි බලය අවශ්‍ය වන උපකරණ හැකි ...

ජීවීන්ගේ පැවැත්ම සඳහා ප්‍රජනනය මූලික වේ. ප්‍රජනනය දෙආකාරයකට සිදුවිය හැකිය. ලිංගික ප්‍රජනනය සහ අලිංගික ප්‍රජනනය මේ ආකාර දෙකයි. සමහර සතුන්ගේ සහ ශාකවල මෙම ප්‍රජනන ක්‍රියාවලි දෙකම දකින්නට ලැබේ. මිනිසා ඇතුළු පෘෂ්ඨ වංශීන්ගේ දකින්නට ලැබෙන්නේ ලිංගික ප්‍රජනනයයි. මෙහිදී පිරිමි සතාගේ ශුක්‍රාණුවක් මගින් ගැහැණු සතාගේ ඩිම්බයක් සංසේචනය කිරීම නව ජීවයක ආරම්භයයි. මෙසේ හටගන්නා කළලය මෝරා පැටව් / දරුවෝ බිහි වෙති. ගෙදරවල ...

(ඩැන්ඩිනෝන් - සොරෙන්ටෝ - ක්වීන්ස් ක්ලිෆ් -ජිලෝන් - (මෙල්බර්න් හරහා) ඩැන්ඩිනෝන්) අපගේ සිංහල සංස්කෘතික සහ ප්‍රජා සේවා පදනමේ, 2019 හේමන්තයේ එක් දින චාරිකාව, ගොඩ බිමින් සහ මුහුදෙන්ද යාමට සැලසුම් කර තිබුණු නිසා, එය තරමක් වෙනස් එකක් විය. චාරිකාව සඳහා තෝරාගෙන තිබුණේ මෝර්නින්ටන් අර්ධද්වීපයේ බටහිරට වන්නට පිහිටි ෆිලිප් වරායේ මුහුදු බොක්ක ආශ්‍රිත ප්‍රදේශයයි. ඩැන්ඩිනෝන් සිට සොරෙන්ටෝ තුඩුවට පැමිණ එහි සිට ක්වීන්ස් ...

ඍතු විපර්යාස තිබෙන රටවල වසන්තය, ගිම්හානය,හේමන්තය සහ සිසිරය (spring, summer, autumn and winter) යන අපූර්ව දේශගුණික ලක්ෂණ සහිත කාලසීමා හතරක් වෙන් කර ගත හැකිය. වසන්ත සමය ඉතාමත් සෞම්‍ය දේශගුණය සහිත කාලයයි. ගස් මල් පල වලින් බරවී තිබෙන මේ කාලයේ ගස්වැල් මෙන්ම මිනිසා ඇතුළු අනිකුත් සතා සීපාවන් තුළද, මහත් ප්‍රබෝධමත් ගතියක් දකින්නට ලැබේ. ගිම්හානය තද හිරු රැස් සහිත, දිවා කාලය ...

පසුගිය දිනවල රටෙහි සිදුවූ අභාග්‍ය සම්පන්න සිද්ධි නිසා, මෙවර වෙසක් සැමරීම අඩුවේයැයි බොහෝ අය සිතති. ආමිෂ පූජා වල මෙන්ම ප්‍රතිපත්ති පූජා වලත් නියැලීම අවශ්‍ය බව, බුදු දහමේ ඉගැන්වීමයි. වෙසක් දිනවල සැරසිලි කිරීම, පහන් කූඩු දැල්වීම, වෙසක් තොරන් ඉදිකිරිම වැනි දෑ ආමිෂ පූජා ලෙස සැලකෙන අතර ශීල, භාවනා, දාන මානාදී සත්ක්‍රියා, ප්‍රතිපත්ති පූජාවන් වේ.සමාජයේ බොහෝ දේවල් වානිජකරණය වෙමින් පවතින මේ ...

· සුරතල් සතුන් වුවද පාලනයෙන් ගිලිහී ගියහොත් විනාශකාරී විය හැකිය.· දඩාවතේ යන බළලුන් මහා විපතකි.· බළලුන් සඳහා ‘ඇඳිරි නීතියක්’ බොහෝ අය සුරතල් සතුන් ඇති කිරීමට මහත් කැමැත්තක් දක්වති. සමහර සුරතල් සතුන් ගෙදර සාමාජිකයින්ම ලෙසසැලකීමක් දක්වන අයද සිටිති. බල්ලන් සහ බළලුන් සුරතල් සතුන් ලෙස ඇති කිරීම, මිනිස් ශිෂ්ටාචාරයේ ආරම්භයේ සිටම පැවති බව පෙනේ. වසර හාරදහසකට පමණ පෙර සිටි ඊජිප්තු වාසීන්ද බළලුන් ...

1. කපාදමන ලද කෙසෙල් ගසක ‘මුව නැති කැනක්’.මෙය කලකට පෙර face book සටහනක තිබුණු ඡායාරූපයකි. (පලකළ අය නොදනිමි. ඔහුට හෝ ඇයට මාගේ ස්තුතිය). එහි විස්තරයක් පළකර නොතිබුණි. ආශ්චර්යමත් දෙයක් ලෙස දකින්නට ලැබුණත්, මෙය කෙසේ සිදුවූයේද යන්න විස්තර කර නොතිබුණි. කෙසේ වෙතත් මෙම සිදුවීම විද්‍යාත්මකව අවබෝධ කර ගත හැකිය. මෙම කෙසෙල් ගස පීදීමට, නැතහොත් කැනක් ඒමට සූදානම්ව තිබියදී කපා දමා ...

‘ගෝලීය උණුසුම් වීම’ මිනිසා කෙරෙහි බලපාන්නේ කෙසේද?‘ගෝලීය උණුසුම් වීම’ (global warming) නම් සංසිද්ධිය ලොව විද්වතුන් අතර මුලින්ම සාකච්ඡාවට භාජන වූයේ දැනට දශක තුනකට පමණ ඉහතදීය. ඊට පසු ජගත් සම්මේලන වලදී මේ පිලිබඳ දීර්ඝ වාද විවාද හමුවේ මෙය, මුළු ලොවටම එකසේ බලපානු ලබන පරිසර අර්බුදයක් ලෙස සමාජගත වූයේ 2015 වසරේදීය. එම වසරේ දෙසැම්බර් මස 12 වන දින පැරිසියේදී පවත්වන ලද ...

එක් ගුරු විද්‍යාලයක ගුරු පුහුණුව ලබන ගුරුවරයෙකුට ඉගැන්වීමේ ප්‍රායෝගික පුහුණුව (teaching practice) සඳහා සති කිහිපයකට, ඉගැන්වීම සඳහා යාබද මහා විදුහලකට යාමට සිදුවිය. ඔහුට එහිදී ඉගැන්වීමට ලැබුණේ සාධන මට්ටමින් අඩු සිසුන් සිටින පන්තියකි.එම පන්තියේ භෞතික විද්‍යා පාඩමකදී, සිසුන්ට තාපය ගලායාම (transfer of of heat) සිදුවන අකාරය කිහිප වරක්ම විස්තර කලත් ඔවුනට එම සිද්ධාන්ත තේරුම් ගැනීම අපහසු වි ඇත. ඔහුගේ ඉගැන්වීම ...

(I had a feeling that I am missing my English writing skills, as I have been confined to write in Sinhala during the last couple of years. So, I thought of writing this post in English, just to try out whether I have missed or forgotten some skills that have been accumulating during the past few decades.)This is a ...

එකළ අධ්‍යාපන නිලධාරින් වශයෙන් අපට, සෑම පාසල් නිවාඩුකදීම, විද්‍යා සහ ගණිත ආධුනික ගුරුවරු සඳහා, සේවාස්ථ පුහුණු නේවාසික කාර්ය සැසි පැවැත්වීමට සිදුවිය. අප සමග සිටි පළපුරුදු ජේෂ්ඨ නිලධාරියෙක්‌ පැරණි රසවත් කතා කීමට සමතෙක් විය. මෙය ඔහුගේ කථාවකි.අනුරාධපුර දිස්ත්‍රික්කයේ ඈත පිටිසර ගමක, බන්ඩියා සහ උක්කුවා නම් හේන් ගොවිතැන් කරන ගොවියෝ දෙදෙනෙක් සිටියහ. යාබද හේන් දෙකක වගා කරන මේ දෙදෙනා ගජ මිතුරන් ...

මෙය ලෝකයේ ජනාවාසයක්‌ ඇති ඉතාම කුඩා දිවයින් වලින් එකකි. සිල්වට් දූපත (Silhouette Island) යන නමින් හඳුන්වන මෙය දකුණු ඉන්දියන් සාගරයේ සීෂෙල්ස් දූපත් සමූහයට අයත්ය. ප්‍රධාන දූපතේ සිට කිලෝමීටර විස්සකට පමණ ඈතින් පිහිටා ඇති මෙම දිවයිනප්‍රමාණයෙන් වර්ග කිලෝමීටර විස්සක් (4km x 5km) පමණ වේ. දූපතෙහි පවුල් විසිපහක් පමණ ජීවත් වන අතර මුළු ජනගහණය 150ක්‌ පමණ වේ. මෙයින්ද විසි දෙනෙක් පමණ දූපත ...

මම කළුතර බෝධිඥාන පුස්තකාල සංවර්ධන කමිටුවේ ලේකම් ලෙස, වසර කිහිපයක් සේවය කළෙමි. පුස්තකාලය පාසල් සිසුන්ට ප්‍රියජනක ස්ථානයක් කිරීම සඳහා විවිධ ක්‍රියාකාරකම් සඳහා යොමු කිරීමට අපි උත්සාහ ගත්තෙමු. සෑම වර්ෂයකම සාහිත්‍ය මාසයේදී පුස්තකාලයේ පාඨක සිසුන්ගේ දක්ෂතා එළි දැක්වීම සඳහා සාහිත්‍ය උත්සවයක්ද පැවැත්විණ. විවිධ තරඟ පවත්වා දක්ෂතා පෙන්වන අයට තෑගී දීමද සිරිතක් විය.එක් වසරක සාහිත්‍ය උත්සවයේ අටවන ශ්‍රේණියේ සිසුන් සඳහා වූ ...

පරිසරය පිළිබඳව පොතක් ලියා පළකිරීම ගැන, කළක සිට මාගේ සිතේ තිබුණු අදහසක් සඵල කර ගැනීමට මට හැකිවිය. මගේ පොතෙහි පිවිසුම මගින් එම අදහස දැක්වුයේ මෙසේය:“ ‘පරිසරය නිවැරදිව දකිමු’ මාගේ මුල්ම විද්‍යා කෘතියයි. කුඩා කල සිටම පරිසරයට ඇලුම් කළ මා හට එයට පාදක වූයේ මා හැදුනු වැඩුනු ගම්බද පරිසරයයි. ගමෙහි වෙල් එළියේ, බඩ වැටි වල සහ ඇළ දොළෙහි ආශ්වාදය නොමඳව ...

මෙය මගේ මිතුරෙකු වන අබයදීර ගෙන් මෑතදී අසන්නට ලැබුණු තරමක් පැරණි සිද්ධියකි. අප ඉතා කිට්ටුවෙන් ආශ්‍රය කළ අය වුවත්, ඔහු මේ සිද්ධිය මා සමග ප්‍රකාශ කළේ කලකට පසු හමුවූ අවස්ථාවකදීය.‘ඉතින් අපේ දුව පළමු වරටම සම්මාන සහ අධි සම්මාන හත අටක්‌ එක්ක ඕ ලෙවල් පාස් උනානේ.’ කි ඔහු අසල සිටි ඔහුගේ බිරිඳ දෙස බැලුවේය.‘ඕ ලෙවල් හොඳට පාස් උනාට පස්සේ තමයි ...

රජයේ සේවයෙන් විශ්‍රාම ගැනීමෙන් පසුව තරමක් විවේක සුවයෙන් සිටින විට දිනක් මගේ පැරණි මිතුරෙක් මා හමුවීමට පැමිණ, මගෙන් ඉල්ලීමක් කළේය.‘අපි අලුතින් ආරම්භ කළ ගුරු පුහුණු ආයතනයේ විද්‍යාව ඉගැන්වීමේ ක්‍රම (Science methodology) ඉගැන්වීමේ කටයුත්ත බාර ගැනීම පිණිස ඔබට ආරාධනා කරන්නයි මම ආවේ’ඔහු මා හමුවීමට ආ කාරණය හෙළි කළේය.නිකරුනේ ගෙදරටම වී ගතකළ පසුගිය සති දෙක තුන, කම්මැලි කමින් කාලය නාස්ති කිරීමක්‌ ...