කියවීම සඳහා වචන වල අක්ෂර වින්‍යාසය වැදගත්ද ? අධ්‍යාපන රසකතා මම අටවන ශ්‍රේණියේ ඉගෙන ගන්නා කාලයේ අපගේ පන්ති භාරව සිටි ගුරු මහතා අපගේ ඉංග්‍රීසි ගුරුවරයාද විය. ටයි කෝට් හැඳ හිසට තොප්පියක්ද පැළඳ, පාසලට එන, තරමක් තරබාරු ඔහු, අප විසින් රහසින් හඳුන්වනු ලැබුවේ, Mr. Bumble යන නමින්ය. මේ නම පටබැඳුනේ ඔහු Oliver Twist පොතෙහි එන අනාථ නිවාස පාලකයා මෙන් තරබාරු සිරුරක් සහිත වූ නිසාය. පොතෙහි Mr. Bumble මෙන් නොව, ...
Untitled Post අධ්‍යාපන රසකතා කපුටු කාක් ..... කාක් ...... කපුටු කාක් ! “ඇසෙන්නෙ කා කා හඬ සෑම පැත්තෙන් නැගෙව් කියන්නා වැනි වහාම නින්දෙන් දොරෙන් අඩක්‌ ඇරියාම මේ එන්නේ සිහිල් සුළං ආයුබෝවන් කියා .....”දශක හයකට හතකට ඉහතදී, කුඩා දරුවන්ගේ පාසැල් පාඩම් පොතක් වූ, මුනිදාස කුමාරතුංග ශුරීන්ගේ ශික්ෂා මාර්‍ගය පොත් පෙළෙහි එක පොතක ඇති ගීයක කොටසකි ඉහත දැක්වූයේ.මෙහි සරලව දැක්වෙන එක් අදහසක් වනුයේ, හිමිදිරි උදයේ ...
අවංක මිනිසුන් ගැන කතාවක්........ අධ්‍යාපන රසකතා විදේශයක රැකියාවක් කිරීම සඳහා වැටුප් රහිත නිවාඩු ලබාදීමේ අධ්‍යාපන අමාත්‍යාංශ,චක්‍ර ලේඛය අනුව මටද දකුණු ඉන්දියන් සාගරයේ පිහිටි, කුඩා රටක්‌ වන සීෂෙල්ස් රාජ්‍යයේ වසර කිහිපයක් සේවය කිරීමට ලැබුණි. අධ්‍යාපනය සහ සංස්කෘතික අගයයන්ගෙන් එතරම් ඉහල මට්ටමක නොතිබුණු රටක්‌ වුවද එහි මිනිසුන් අවංක නීති ගරුක පිරිසක්ම වුහ. මාහට මුහුණ පෑමට සිදුවූ එක්තරා සිද්ධියක් මගින් ඔවුන්ගේ අවංක භාවය පැහැදිලිවම දැක්විය හැකිය.මට එරටට යාමට ...
විහිලු තහළු, උසුළු විසුළු, කවටකම් ආදිය දියුණු සමාජයක ලක්ෂණද? අධ්‍යාපන රසකතා මිනිසා කෙතරම් දුරට සතුටින් සිටීද යන්න හඳුනා ගැනීම සඳහා නිවැරදිව යොදා ගත හැකි පොදු මිණුම් දණ්ඩක් මෙතෙක් හමුවී නොමැති ලෙසකි. එක් එක් පුද්ගලයාගේ සතුට විවිධ විය හැකි නිසා මෙවැන්නක් ගැන සිතීම පවා අපහසුය. සිනාමුසු බවකින් සිටීම හෝ මහ හඬින් සිනහවිම සතුට ප්‍රකාශ කිරීමේ එක් ක්‍රමයක් විය හැකිය. මෙය බොහෝ විට කුඩා දරුවන් තුළ දකින්නට ලැබේ. “සංතුෂ්ඨී පරමං ධනං” (happiness ...
මිනිසා සහ ගැහැණිය ‘තුන් වන’ ඇසකින් දුටු ආකාරය ...... අධ්‍යාපන රසකතා දැනට දශක හතරකට පමණ ඉහතදී, මා අප්‍රිකානු කලාපයේ, සීෂෙල්ස් දේශයේ සේවය කරද්දී, එහි ප්‍රධාන නගරයේ, සිහිවටන භාණ්ඩ වෙළඳාම් කළ කුඩා වෙළඳ සැලක්, වසා දමන්නට සුදානම් කර තිබුණි. එහි අලෙවි නොවී තිබුණු භාණ්ඩ රාශියක් ‘අවසන් කිරීමේ අඩුකළ මිලට’ (clearance sale) විකිණීම සඳහා තබා තිබුණි. එතැනින් සිහිවටන භාණ්ඩ කිහිපයක් ඉතා අඩුමිලට ගත් මා, මුදල් ගෙවා පිටවීමට සැරසෙන විට වෙළඳසැලේ අයිතිකරුයයි සිතිය ...
අති විශිෂ්ඨයින්ට පමණක් හිමිවන උත්කෘෂ්ඨ “නොබෙල් ත්‍යාග” අධ්‍යාපන රසකතා අති විශිෂ්ඨයින්ට පමණක් හිමිවන උත්කෘෂ්ඨ “නොබෙල් ත්‍යාග”සෑම වර්ෂයකම ඔක්තෝබර් මාසයේ දී පැවැත්වෙන, ලෝකයේ ඉතාමත් උත්කර්ෂවත් උත්සවයක දී, තෝරාගත් විෂයය ක්ෂේත්‍ර කිහිපයක පර්යේෂණ හෝ ක්‍රියාකාරකම් මගින් මානව සංහතියේ අභිවෘද්ධිය වෙනුවෙන් ඉස්තරම් මෙහෙවරක් කරන ලද ස්වල්ප දෙනෙකු ලෝකයේ ඉහලම සම්මානයෙන් පිදුම් ලබති. මොවුන් “නොබෙල් සම්මාන ලාභීන්” (Nobel Laureates) ලෙස හඳුන්වනු ලැබේ. මේ 2022 වර්ෂයේ දී ද ක්ෂේත්‍ර හයක සම්මානලාභීන් නව දෙනෙකුට ...
අපගේ ශරීරයේ ආශ්චර් යමත් "ප්‍රාථමික සෛල" හඳුනා ගනිමු. අධ්‍යාපන රසකතා අපගේ ශරීරයේ ආශ්චර්යමත් ‘ප්‍රාථමික සෛල’ (stem cells) හඳුනා ගනිමු.අපගේ ශරීරයේ ඇති විවිධ අවයව සහ පටක නිර් මාණය වීම, මොළයේ සිට සංඥා සම්ප්‍රේෂණය, පෝෂණ ද්‍රව්‍ය බෙදා හැරීම, ප්‍රජනනය ආදී වශයෙන් දැක්විය හැකි විවිධ කාර් යය දහස් ගණනක් සඳහා ක්‍රියාත්මක වන සෛල වර් ග දෙසියයක් පමණ තිබෙන බව නිරීක්ෂණය කර තිබේ. ශරීරය පුරාම ගලා යන තරලයක අන්තර් ගතවී තිබෙන රුධිරය මෙයින් ...
අමතක වීම පිලිබඳ සිත සසල කරණ කතාවක්...... අධ්‍යාපන රසකතා මෙය දශක හයකට පමණ ඉහතදී, මා ගුරුවරයෙකු ලෙස සේවය කළ මධ්‍ය විද්‍යාලයයක දී වූ සිද්ධියකි. එම විද්‍යාලයය ක්‍රීඩා පාසලක් ලෙසටද ප්‍රසිද්ධියක් ඉසිලීය. ඒ කාළයේ අධ්‍යාපන අමාත්‍යාංශය මගින් පිරිනමන ලද ක්‍රීඩා ශිෂ්‍යත්ව ලබාගත් ගම්බද පාසල්වල ශිෂ්‍ය ශිෂ්‍යාවන් රාශියක් ක්‍රීඩා පාසල් වලට ඇතුළත් වී නේවාසිකව සිට ක්‍රීඩා පුහුණුව ලැබිය. මේ නිසා මෙම විශේෂ මධ්‍ය විද්‍යාල වල ගුරු මණ්ඩලයේ ක්‍රීඩා උපදේශක ගුරුවරුද කිහිප ...
Untitled Post අධ්‍යාපන රසකතා “මේ ගස් හැර තවත් ඉපැරණි ගසක් තිබේ.” ලෝකයේ ඉපැරණි ගස් කිහිපයක් පිලිබඳ අපූරු ලිපියක් ‘Reader’s Digest’ සඟරාවේ 2021 අප්‍රියෙල් කලාපයේ පළවිය. ‘ගස් වලට කතා කළ හැකිනම්’ (If Trees Could Talk) යන මාතෘකාව යටතේ ලියා තිබුණු මෙම ලිපියේ ලෝකයේ විවිධ රටවල ඇති, ඉපැරණි ගස් (ශාක) පිලිබඳ පර්යේෂණාත්මක තොරතුරු ඇතුළත් කර තිබිණ. ඩයනා තෝමස් නමැති ලේඛිකාව තම ලිපිය ආරම්භ කරනුයේ ශාක ...
ජීවිතයක ‘දෙපැත්ත ........’ අධ්‍යාපන රසකතා (සති කිහිපයක නිවාඩුවක් සඳහා ශ්‍රී ලංකාවට ගොස් ආපසු පැමිණ දින කිහිපයක්ම, මහත් උදාසීන ගතියකින් සිටි නිසා කිසිවක් ලිවීමට රුචියක් නොවීය. එහෙත් පැරණි සිදුවීම් කිහිපයක් නැවත අලුත් කරගැනීමට හැකිවූ, හදවතට දැනෙන මෙම සටහන කෙසේ හෝ අවසන් කර ගත හැකි විය.) ජීවිතයක දෙපැත්ත ..... බලන්ගොඩ ‘ගූඩ් හෝප්’ වතුයායේ ලිපිකරුවෙකු ලෙස පැමිණි ගුණනාදන්, යාපනයේ උපත ලැබූ ද්‍රවිඩ තරුණයෙකි. චන්ද්‍රවතී, වත්ත ...
ස්වභාව ධර්මයේ ආශ්චර්යමත් සිදුවීම් කිහිපයක්. අධ්‍යාපන රසකතා ස්වභාව ධර්මයේ නිරන්තරයෙන් දකින සියලුම දේවල් හොඳින් නිරීක්ෂණය කළහොත් ඒවායේ යම්කිසි රටාවක් තිබෙන බව අපට හඳුනාගත හැකිය. උදාහරණයක් වශයෙන් අප දකින දේදුන්නෙහි නිශ්චිත වර්ණාවලියක් තිබේ. VIBGYOR යන ඉංග්‍රීසි අකුරුවලින් කියැවෙන වර්ණ හතක් (දම්, ලා දම්, නිල්,කොළ, කහ, තැඹිලි, රතු) එහි ඇති බව අපි දනිමු. දේදුන්නට වර්ණ හතක් ලැබෙනුයේ, පැහැයක් නොමැති හෝ සුදු පැහැයෙන් යුක්ත හිරු රැස් අහසේ වලාකුළු වල ...
ජෙරේනියම් (Jerenium) මල් හටගන්නා වසන්තය එළඹ ඇත….. අධ්‍යාපන රසකතා ඕස්ට්‍රේලියාවේ සෞම්‍ය දේශගුණය පවතින ප්‍රදේශයන්හි මහා මාර්ග දෙපස, වනෝද්‍යාන, ගෙවතු, පොදු ස්ථාන වැනි සෑම තැනකම, මේ දිනවල (ඔක්තෝබර් මාසයේ සිට මැයි මාසයේ අග දක්වා), බහුලව දකින්නට ලැබෙන සපුෂ්ක ශාක වර්ගයකි ජෙරේනියම් (Jerenium). විවිධ වර්ණ සහ හැඩහුරුවෙන් යුක්ත ජෙරේනියම් මල් පොකුරු වශයෙන් හටගනී. විවිධ වර්ණ සංකලන සහිත ජෙරේනියම් (Jerenium) මල් ජෙරේනියම් පුෂ්පයේ දල සැලැස්ම වෙනත් බොහෝ පුෂ්ප වල මෙන් කොටස් ...
ජීවීන්ගේ ප්‍රජනන ක්‍රියාවලිය මහත් ආශ්චර්යයකි අධ්‍යාපන රසකතා පෘථිවි ජෛව ගෝලයේ මුල්ම ජීවීන් ජලයේ ජීවත්වූ ඒක සෛලීකයින් වූහ. ස්වාභාවික රසායන ප්‍රතික්‍රියා වලින් ලැබෙන අතුරුඵල මොවුන්ගේ ආහාරය විය. මෙසේ වසර මිලියන ගණනක් යාමේදී, මෙයින් එක් ජීවී කොට්ඨාශයක් තුළ, හිරු එළියෙන් ශක්තිය ලබාගැනීම සඳහා උපයෝගී කරගත හැකි හරිතප්‍රද නමැති සංකීර්ණ රසායනික සංයෝගයක් හටගත්තේය. මේ නිසා මොවුනට තම පෝෂණය සඳහා සූර්ය ශක්තිය ආධාර කර ගනිමින්, ජලය සහ වායු ගෝලයේ ඔක්සිජන් ...
‘ආරේ ගුණ නෑරේ’ වැකියට ප්‍රවේණි විද්‍යා අර්ථ නිරූපණයක්. අධ්‍යාපන රසකතා අපගේ පැරණි ප්‍රස්තා පිරුළක, ‘ආරේ ගුණ නෑරේ –. මල්ල කිහිල්ලෙන් නෑරේ’ යනුවෙන් පෙන්වා දෙන අදහස වන්නේ, සම්ප්‍රදායටම ගැතිවී අන්ධානුකරණයෙන් යම් යම් දේ සිදු කිරිමට පෙළඹීම බව, මෑතකදී පුවත් පතක පළවූ ලිපියක කියවන්නට ලැබුණි. මෙහි ‘ආරේ ගුණ නෑරේ’ යන කොටසෙහි නම් ‘සම්ප්‍රදායට’ වඩා ගැඹුරු අර්ථයක් ඇති බව විග්‍රහ කළ හැකිය. ‘මල්ල කිහිල්ලෙන් නෑරේ’ යන්න නම් සම්ප්‍රදාය විය හැකිය.‘ආරය’ වශයෙන් විස්තර ...
ගිනිකඳු සක්‍රීය වීම නිසා හටගත් මනස්කාන්ත නගරයේ චාරිකාවක් ... (අංක 2) අධ්‍යාපන රසකතා (අංක 2)ගැම්බියර් කඳුකරයේ භූගත හිරිගල් ලෙන් පද්ධතිඕස්ට්‍රේලියාවේ දකුණු මුහුදු වෙරළට ආසන්න ගොඩබිම් තීරුව, භූගත හිරිගල් ලෙන් පද්ධති සඳහා ප්‍රසිද්ධියක් උසුලයි. මෙයින් ගැම්බියර් කඳුකරයේ ඇති වංකගිරියක් බඳු භූගත හිරිගල් ලෙන් පද්ධතියේ, හිරිගල් ලෙන් 800 ක් පමණ තිබෙන බව පරීක්‍ෂණ වලින් තහවුරු වී තිබේ. මෙයින් ආරක්ෂාව සහිත ලෙන් කිහිපයක් පමණක්, මහජනතාවට නැරඹීම සඳහා ක්‍රමාණුකූලව සකස් කර විවෘතව තිබේ. ඒ සඳහා මාර්ගොපදෙශකයෙකුගේ ...
අපගේ විද්‍යා අධ්‍යාපනය පසුබෑමකට ලක්වී තිබේද ? අධ්‍යාපන රසකතා ශ්‍රී ලංකාවේ විද්‍යා අධ්‍යාපන උන්නතිය සඳහා, දශක කිහිපයක් තිස්සේ හැකි සෑම අයුරකින්ම දායක වූ මා විදේශ ගත වී, වසර පහකට පමණ පසුව, නිවාඩුවක් සඳහා ආපසු මව් බිමට ගියවිට දකින්නට ලැබුණු විද්‍යා අධ්‍යාපන ‘සෝදාපාළුව’ ගැන මහත් විමතයට පත්වීමි. විද්‍යා අධ්‍යාපනයට අදාලව දියත් කර තිබුණු සුවිශේෂී වැඩ සටහන් සියල්ල අහෝසි වී ගොස් ඇති බවක් දකින්නට ලැබුණි. එවකට තිබුණු ‘විද්‍යා ප්‍රබෝධය’ අතුරුදහන්වී ...
භූගත ‘හිරිගල් ලෙන්’ පද්ධතියක අසිරිය දුටුවෙමි.... අධ්‍යාපන රසකතා ඕස්ට්‍රේලියාවේ වික්ටෝරියා ප්‍රාන්තයේ, නැගෙනහිර ගිප්ස්ලන්ඩ් ප්‍රදේශයේ, නිරිත දෙසින් පිහිටි වන අරණ ‘භූගත හිරිගල් ලෙන් පද්ධති රක්ෂිතය’ (Underground Limestone Caves Reserve) ලෙස නම්කර තිබේ. ‘බුකන් වන අරණ රක්ෂිතය’ (Buchan forest reserve)ලෙස කෙටියෙන් හඳුන්වනුයේද මෙයයි. රක්ෂිතය මධ්‍යයේ, ස්වාභාවික හිරිගල් ලෙන් පද්ධතියක් පිහිටා තිබේ. මෙල්බර්න් නගරයේ සිට, ‘ප්‍රින්සස්’ ප්‍රධාන මාර්ගයේ කිලෝමීටර් 360 පමණ දුරක් ගිය විට හමුවන, මෙම රක්ෂිතය තුළ, හිරිගල් ලෙන් ...
අප්‍රියෙල් මස 22දා ට යෙදෙන මිහිකත දිනයේදී පරිසරය ගැන සිතා බලමු. අධ්‍යාපන රසකතා අප්‍රියෙල් මස විසි දෙවන දින ජගත් මිහිකත දිනයයි. ලෝක ප්‍රජාවේ නියෝජිතන්ගේ සමුළුවකදී ‘මිහිකත දින සම්මුතිය’ ප්‍රකාශ කිරීමෙන් පසු, මෙවර එළඹෙනුයේ හතලිස් නවවන මිහිකත දිනයයි. පසුගිය දශක පහක් තිස්සේ මිහිකත රැක ගැනීම වෙනුවෙන් ජගත් ප්‍රජාව දක්වන ලද සහයෝගය ඉමහත්ය. ඔව්හු මේ කාලය තුලදී 'පරිසර සෝදාපාළුව' මැඩ පැවැත්වීම උදෙසා විශාල ප්‍රයත්නයක් දරන ලදී. ලෝකයේ විවිධ රටවල මිනිස් ජාතීන් දෙසියයක් පමණ එකාවන්ව ...
Untitled Post අධ්‍යාපන රසකතා පරිසරය සුරැකීමේ, පහසු පියවරක් වන ‘මිහිකත හෝරාව’ සඳහා දායක වෙමු.අද, 2019 මාර්තු මස 30 වෙනි සෙනසුරාදා, රාත්‍රී 8.30 සිට 9.30 දක්වා කාලය මෙම වර්ෂයේ ‘මිහිකත හෝරාව’ යෙදෙන කාල පරාසයයි.‘මිහිකත හෝරාව’ (Earth hour) යනු කුමක්ද? ලෝකයේ රටවල් දෙසියයක පමණ වාසය කරන සමස්ත ජනගහනයෙන් සැලකියයුතු ප්‍රතිශතයක් මගින්, එකම දිනයක තෝරාගත් පැය එකක පමණ කාලයක් තුලදී, එකාවන්ව සහභාගිවන පරිසර හිතකාමී සංකලපයකි “මිහිකත හෝරාව” ...
දිඹුල යන නමින්ද හැඳින්වෙන, අත්තික්කා ගස්වල, මල් හට ගන්නේද ?...... අධ්‍යාපන රසකතා දැනට වසර හාරසියයකට පමණ පෙර, අලගියවන්න මුකවෙටි තුමා විසින් රචනා කරන ලද සුභාෂිතය, ශ්‍රී ලංකාවේ ඉතා උසස් ගණයේ කාව්‍ය සංග්‍රහයක් ලෙස ප්‍රචලිතය. අප අටවෙනි පන්තියේ ඉගෙනුම ලබද්දී, සිංහල සාහිත්‍යය සඳහා සුභාෂිතය එක් පාඨ ග්‍රන්ථයක් විය. සුභාෂිතයේ දැක්වෙන එක් කවියක ඇති උපමාවක් නිසා, මෑත කාලයේ මා සහභාගිවූ සේවාස්ථ පුහුණුවකදී, ගැටලුවක් මතුවිය. එදින විමසිල්ලට ලක්වූ ගැටලුව සහ එයට අදාළ පද්‍යය ...
