ගින්නෙන් දැවුණු ප්‍රංශයේ Notre Dame දේවස්ථානය යළි පිළිසකර කිරීම (අපූර්ව කලාත්මක නිර්මාණයට විද්‍යාවෙන් නව පණක් ! ) අධ්‍යාපන රසකතා වික්ටර් හියුගෝ නම් ප්‍රංශ ජාතික ගත් කතුවරයා විසින් 1482 වසරේදී, ප්‍රංශ භාෂාවෙන් රචනා කරන ලද Notre-Dame de Paris නම් නවකථා පොතෙහි, Frederic Shoberl විසින් 1833 දී ඉංග්‍රීසියට පරිවර්තනය කරන ලද ‘The Hunchback of Notre Dame’ පොත දශක හයකට පමණ ඉහතදී, පාසැල් කාලයේදී, ඉතාමත් ආශාවෙන් කියවන ලද රසවත් නවකථා පොතක් විය. මෑත කාලයේදී මෙම පොත ‘කුදාගේ සංග්‍රාමය’ ලෙස සිංහලටද පරිවර්තනය ...
Untitled Post අධ්‍යාපන රසකතා පරිසරය උණුසුම් වීම හඳුනාගැනීමේ මිනුම් දණ්ඩ - ‘කාබන් පා සටහන’ පෘථිවිය මත සිටින සියලුම ජීවීන්ගේ පැවැත්ම සඳහා අවශ්‍ය වන මහඟු සම්පත වන ජලය භාවිත කිරීමේදී අදෘශ්‍යමානව වැය වන අතාත්වික ජලය පිළිබඳව ‘ජල පා සටහන’ (water footprint) ලිපියෙන් කරුණු ස්වල්පයක් ඉදිරිපත් කිරීමට හැකිවිය. එම ලිපිය බොහෝ දෙනෙකු කියවා ඇති බැවින් එවැනිම තවත් සංකල්පයක් සඳහා මෙසේ සිත් යොමු කළෙමි. මෙම සංකල්පය ...
'පරිසරය නිවැරදිව දකිමු' පොත එළි දැක්වීමි. අධ්‍යාපන රසකතා මා විසින් රචනා කරන ලද 'පරිසරය නිවැරදිව දකිමු' නමැති පොත මෙල්බර්න් නගරයේ සිංහල සංස්කෘතික සහ ප්‍රජාසේවා පදනමේ, 2018 පෙබරවාරි 11 වන දින පවත්වන්නට යෙදුන හමුවේදී, එළි දක්වන ලදී. මෙම පොත පරිසරය පිලිබඳ උනන්දුවක් දක්වන කාටත්. පරිසරයේ සංවේදී භාවය පිලිබඳ අවබෝධයක් ලබාගැනීමට ප්‍රයෝජනවත් විය හැකි වන අතර පරිසර සංරක්ෂණය සඳහා ලොකු කුඩා කාටත් දායක විය හැකි ආකාරයද මෙහි සඳහන්ය.ශ්‍රී ලංකාවේ ...
ගව සම්පත, පස්ගෝරස සහ සත්ත්ව හිංසාව අධ්‍යාපන රසකතා පැරණි ගැමි සමාජයේ ජීවත්වූ මිනිසාට දරු සම්පත, භවභෝග සම්පත තරමටම ගව සම්පතද, දිවි පෙවත පරිපුර්ණ කර ගැනීමට අවශ්‍යතම සාධකයක් විය. එදා ගම්බද බොහෝ නිවෙස්වල ගව සම්පතේ සංකේතයක් වශයෙන්, එළදෙනකු ඇති කිරීම සිරිතක් විය. එළ දෙන පවුලේ අයට සමීප සුරතල් සතෙකු සහ වසු පැටවා කුඩා දරුවන්ගේ මිතුරෙකු විය. එළදෙනගෙන් ලැබෙන කිරි, පවුලේ පෝෂණය සඳහා වැදගත් ආහාරයක් වූ අතර, ගොම ගෙවත්තේ ...
මීළඟ බලගතු පරිසර දූෂණ කාරකය ක්‍ෂුද්‍ර ප්ලාස්ටික්ද ? අධ්‍යාපන රසකතා ලෝකයේ සෑම අස්සක් මුල්ලකම සිටින සියලු ජීවීන්ටම, මේ වන විට පරිසර දූෂණය මහත් උපද්‍රව ගෙන දීමේ ව්‍යසනයක මට්ටමට පැමිණ තිබේ. ජීවීන්ගේ ජීව ක්‍රියාවලි සඳහා මූලික වන ශ්වසනය සඳහා අවශ්‍ය, ඔක්සිජන් වලට අමතරව අහිතකර වායු මෙන්ම වෙනත් විවිධ අංශු වලින්ද වායු ගෝලය පිරී පවතින බව දැන් දැන් හෙළිවෙමින් පවතී. මේවා අතරින් භයානක අංශු විශේෂයක් වශයෙන් හැඳින්වෙනුයේ ක්‍ෂුද්‍ර ප්ලාස්ටික් වේ. ප්ලාස්ටික් ...
Untitled Post අධ්‍යාපන රසකතා දේශගුණ විපර්යාස අර්බුදයේ විපාක ආරම්භ වී තිබේ. එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානයේ මෙහෙය වීමෙන් 2015 වර්ෂයේ පැරිසියේදී පවත්වන ලද මහා මණ්ඩල සැසි වාරයේදී, රටවල් 190 ක පමණ රාජ්‍ය නායකයින් එකතුවී දේශගුණ විපර්යාස නිසා ඉදිරි දශක දෙකහමාර තුළදී සිදුවිය හැකියයි පෙරැයීම් කළ, බරපතල පාරිසරික අර්බුද රාශියක් පිළිබඳව සාකච්ඡා කරන ලදී. මේ සම්බන්ධව විවිධ රාජ්‍යයන් විසින් ගතයුතු පියවර සහ අනුගමනය කළයුතු අනුවර්තන සම්බන්ධවද ...
‘කොරෝනා’ ව්‍යසනය නිසා සමාජ ගත වන සාධනීය දේවල්ද බොහෝය. අධ්‍යාපන රසකතා කොරෝනා වයිරස් වසංගතයේ අද තත්ත්වය පුරා වසරකට වැඩි කාලයක් තිස්සේ මුළු ලොවම කම්පා කරණු ලබන, දැනට මිලියන තුනකට වඩා ජනතාව මරු මුවට ඇද දමා ඇති, COVID19 වයිරස වසංගත මහා ඛෙදවාචකය, මෙතෙක් අවසන්වී නොමැත. මේ වන විට ශ්‍රී ලංකාවේ අසල්වැසි ඉන්දියාව, අතීතයේදී තුන් බියකින් වෙලී ගිය ‘විශාලා මහනුවර’ බවට යළි පත්වී තිබෙන බව මාධ්‍ය වලින් හෙළිවේ. රෝගය වැළඳී අකාලයේ මියගිය අය ...
'මයික්‍රෝවේව්' උදුනක රත්කළ ආහාර සෞඛ්‍යයට අහිතකරද? අධ්‍යාපන රසකතා කාර් ය බහුල නූතන සමාජයේ ජීවත්වන, සිහි නුවණින් කටයුතු කරන කොයි කවුරුත් කාලය ඉතිරි කරගැනීමේ බොහෝ ක්‍රම වේද ගැන සිත් යොමු කරති. මේ අනුව නව විද්‍යාත්මක නිපැයුම් සහ එදිනෙදා ජීවිතයට පහසු ක්‍රමවේද රාශියක් අද බහුලව සමාජ ගත වෙමින් පවතී. වර් තමාන නිවෙස්වල මුළුතැන්ගෙයි අත්‍යවශ්‍ය උපකරණයක් ලෙස ‘මයික්‍රෝවේව්’ උදුන් ජනප්‍රිය වෙමින් පවතින්නේද මේ ආකාරයටය. මෑතදී කරන ලද සමීක්ෂණයකට අනුව උදාහරණ ...
Untitled Post අධ්‍යාපන රසකතා දෙව්ලොව ගිය පෘථිවි විද්‍යාඥයින්ගේ සුහද හමුවක් ! Scientists from Earth meet in Heaven !පසුගිය ශතවර්ෂ කිහිපය තුළ මෙලොව ජීවත්වූ විද්‍යාඥයින් සියලු දෙනාම වාගේ මරණින් පසු චුතවී, දිව්‍ය ලෝකයේ ඉපදීමට වාසනාව ලබා තිබේ. ඔව්හු දිව්‍ය ලෝකයේ විවිධ ස්ථානවල ජීවත් වූවත් එකිනෙකා නමින් හඳුනනවා මිස ඔවුන් අතර වෙනත් කිසිම සම්බන්ධයක් නොවීය. නිකරුනේ කාලය ගත කරමින් සිටින විද්‍යාඥයින්ගේ එකමුතුවක් සංවිධානය කිරීමට කල්පනා ...
ඉතාමත් නිහතමානි රාජ්‍යතාන්ත්‍රිකයෙකු හමුවිය..... අධ්‍යාපන රසකතා රජයේ සේවයෙන් විශ්‍රාම ගැනීමෙන් පසු, මට රාජ්‍ය නොවන පුණ්‍ය ආයතනයක්‌ වන, කළුතර බෝධි භාරකාර මණ්ඩලය මගින්, යෝජිත නව පුස්තකාලය සංවර්ධනය කිරීමේ ව්‍යාපෘතියක නියැලීමට අවස්ථාව ලැබිණ. විශේෂයෙන්ම පුස්තකාලය සම්බන්ධ අධ්‍යාපන වැඩ සටහන් මාලාවක් ක්‍රියාත්මක කිරිම මට අයත්වූ ප්‍රධාන වැඩ කොටසක් විය. ප්‍රදේශයේ දානපති පවුලක් විසින් බෝධි භාරකාර මණ්ඩලයට තිළිණයක් වශයෙන් පවරා දෙන ලද ‘තිලිණ’ නම් ගොඩනැගිල්ලෙහි ස්ථාපනය කරන ලද පුස්තකාලය ...
Untitled Post අධ්‍යාපන රසකතා විභාග ශාලාධිපතිට නිකුත් කළ ප්‍රශ්න පත්‍ර පැකැට්ටුව ‘අස්ථානගත වීමක්’ ! විභාග දෙපාර්තමේන්තුව මගින් සංවිධානය කරනු ලබන අපගේ ප්‍රධාන විභාග (සා.පෙළ සහ උ.පෙළ) පවත්වන විට, සෑම විභාග ශාලා දහයක්‌ දොළහක් පමණ ආවරණය වන පරිදි සම්බන්ධීකරණ මධ්‍යස්ථානය බැගින් ස්ථාපනය කරනු ලැබේ. මෙම මධ්‍යස්ථාන භාරව කටයුතු කිරීම සඳහා තෝරා ගනු ලබන්නේ පළපුරුදු නිලධාරීන් හෝ විදුහල්පතිවරුන් පමණකි. විභාගය ආරම්භයට දින දෙකකට පමණ කලින් ...
Untitled Post අධ්‍යාපන රසකතා දේශගුණ විපර්යාස අභියෝගය ජය ගැනීම සඳහා ජාත්‍යන්තර පෙළ ගැසීම ප්‍රමාණවත්ද ? එක්සත් ජාතීන්ගේ (Climate Change Conference of the Parties - COP27) යන නමින් හැඳිවෙන “දේශගුණ විපර්යාස සමුළුව” 27 වන වරට, 2022 නොවැම්බර් මස 6 වන දින සිට, ඊජිප්තුවේ ‘ශාර්ම් එල්-ශීක්’ (Sharm El-Sheikh) නගරයේදී පැවැත්වීමට සියල්ල සුදානම් කර තිබේ.මානව සංහතියටම මහා විනාශයක් එල්ල කරනු ලබන දේශගුණ විපර්යාස සිදුවනුයේ ෆොසිල ඉන්ධන ...
Untitled Post අධ්‍යාපන රසකතා ‘ආරේ ගුණ නෑරේ’ වැකියට ප්‍රවේණි විද්‍යාත්මක පැහැදිලි කිරීමක්. අපගේ පැරණි ප්‍රස්තා පිරුළක කොටසක් වන ‘ආරේ ගුණ නෑරේ’ යන්නෙහි අදහස වනුයේ, සම්ප්‍රදායටම ගැතිවී අන්ධානුකරණයෙන් යම් යම් දේ සිදු කිරිමට පෙළඹීම බව, මෑතකදී පුවත් පතක පළවූ ලිපියක කියවන්නට ලැබුණි. මෙහි ‘ආරේ ගුණ නෑරේ’ යන කොටසෙහි නම් ‘සම්ප්‍රදායට’ වඩා ගැඹුරු අර් ථයක් ප්‍රවේණි විද්‍යාව ආශ්‍රීතව දැක්විය හැකිය.‘ආරය’ සහ ප්‍රවේණිය ‘ආරය’ යන වචනයට ...
“බර්මියුඩා” ත්‍රිකෝණයේ අභිරහස අධ්‍යාපන රසකතා “බර්මියුඩා” ත්‍රිකෝණයේ අභිරහස ඇමෙරිකා එක්සත් ජනපදයේ නාවික හමුදාවට අයිති, යුද කටයුතුවල දී බෝම්බ හෙලීම සඳහා භාවිත කෙරෙන, කුඩා සුවිශේෂී අහස් යානා පහක් පුහුණුවීමේ අභ්‍යාසයක් සඳහා, 1945 දෙසැම්බර් මස පස්වෙනි දින ෆ්ලොරීඩාවේ හමුදා කඳවුරකින් ගුවන්ගත විය. මෙය “දහනමවන පියාසැරිය” (Flight 19) ලෙස නම්කර තිබේ. ෆ්ලොරීඩාවේ ගුවන් පථයකින් පිටත් වී බර්මියුඩා දූපත් දෙසට පියාසර කළ “දහනමවන පියාසැරිය” මගින් නිකුත් කළ සංඥා, ...
Untitled Post අධ්‍යාපන රසකතා ‘දෙබිඩි පොල්’ මගින් ‘එලොව පොල්’ දැකීම. දැනට දශක හතරකට පමණ ඉහතදී, (1984 දී) මා හට සීෂෙල්ස් රාජ්‍යයේ අධ්‍යාපන ව්‍යාපෘතියක නියැලීම සඳහා අවස්ථාව ලැබිණ. මෙම දේශය ඉන්දියන් සාගරයේ දකුණු දිගින්, හුදකලාව පවතින දූපත් සමූහයකින් යුක්තය. ආසියා මහාද්වීපයෙන් සහ අප්‍රිකා මහාද්වීපයෙන් බොහෝ දුරස්ව පිහිටා ඇති නිසාම එම දූපත්වල ජෛව විවිධත්වය අතින් බොහෝ සුවිශේෂී ලක්ෂණ දකින්නට ලැබේ.එහි මාගේ සේවා කාලය අවසන් කර ...
Untitled Post අධ්‍යාපන රසකතා ජල භාවිතය පිලිබඳ නව සංකල්පයක් - ‘ජල පා සටහන’ (Water footprint)මිනිසා, සතා සීපාවා, ගහකොළ ආදී සෑම ජීවියෙකුගේම දිවි පැවැත්ම සඳහා අත්‍යාවශ්‍ය සාධකයක් වන ජලය, මහඟු සම්පතකි. සාගර සහ මුහුදු වල කරදිය තිබෙන අතර ගොඩබිම ජලාශ, ගංගා, ඇලදොළ ආදියේ සහ භූගතව තිබෙනුයේ මිරිදිය වේ. මිරිදියෙන්ද විශාල ප්‍රතිශතයක් ( 70% පමණ) හිමාලය වැනි කඳු ශිඛර මුදුන්වල සහ පෘථිවියේ ධ්‍රැව ප්‍රදේශවල අයිස් ...
ගිනිකඳු සක්‍රීය වීම නිසා හටගත් මනස්කාන්ත නගරයේ චාරිකාවක් ....(අංක 1) අධ්‍යාපන රසකතා ගිනිකඳු පිපිරී යාම නිසා ලෝකයේ විවිධ රටවල මහත් ව්‍යසන සිදුවී ඇති බව ඉතිහාසයේ සඳහන්ය. මෙයින් ඉතාලියේ විසුවියස් ගිනිකන්ද, සිසිලි දුපතේ එට්නා ගිනිකන්ද සහ ජපානයේ පුජියාමා වැනි ගිනිකඳු සක්‍රීය වූ අවස්ථා වලදී ජීවිත හානි රාශියක් සහ දේපළ හානි සිදුවී ඇති බවට වාර්තා පළවී වී තිබේ. දැනට වසර පන්දහසකට පමණ ඉහතදී, දකුණු දිග ඕස්ට්‍රේලියාවේ පිහිටි ගිනිකඳු සමුහයක් සක්‍රීය වීම නිසා, ...
“කිවිසුම් යාම” (SNEEZING) ගැන විවිධ මත සහ එහි විද්‍යාත්මක පසුබිම අධ්‍යාපන රසකතා “කිවිසුම් යාම” (SNEEZING) ගැන විවිධ මත සහ එහි විද්‍යාත්මක පසුබිමයම්කිසි කෙනෙකු කුමන ආකාරයක හෝ කාර්යයක් ආරම්භ කිරීමට සැරසෙන විටම නැතහොත් ගමනක් යාමට සූදානම් වන අවස්ථාවක දී, අසල සිටින කෙනෙකුගේ කිවිසුම් හඬක් ඇසීම බාධාවක් ලෙස සමාජයේ බොහෝ දෙනා පිළිගත් මතයකි. මෙවැනි අවස්ථාවකදී ආරම්භ කිරීමට සූදානම් කළ කාර්යය හෝ යාමට සූදානම් වූ ගමන තරමක් ප්‍රමාදවී නැවත සිදු කරන බව අප අසා ...
ශිෂ්‍යයෙකුගේ කුතුහලය නිසා වෙළඳ නාමයක් පිලිබඳ අධ්‍යයනයක් කළහැකි විය අධ්‍යාපන රසකතා මා විද්‍යා අධ්‍යාපන නිලධාරියෙකුව සිටියදී (1973 වර් ෂයේදී) නගරයෙන් ඈත පාසල්වලට ගොස් ඉගැන්වීමේ කටයුතු වලට අවශ්‍ය උපදෙස් ලබාදීමටත් විද්‍යා උපකරණ සපයා දීමටත් විශේෂ කැමැත්තක් දැක්වීමි. මෙසේ ගිය එක් අවස්තාවකදී 10 වන ශ්‍රේණියේ සිසුවෙකු විසින් ඉදිරිපත් කළ ගැටලුවකට තොරතුරු සෙවීමේදී අලුතින් බොහෝ දේ ඉගෙන ගත හැකිවිය.නගරයෙන් තරමක් ඈතින් පිහිටි එම විදුහල සම්පත් අතින් තරමක් අඩු තත්වයකින් පැවතින. එදින මා විදුහලට ...
මී මැස්සන්ට ‘අපලයක්’. අපට ආහාර අර්බුදයක් .......! අධ්‍යාපන රසකතා · සපුෂ්ප ශාකවල පලදාව අඩුවී යාම .......· මල් පරාගණය කරන කෘමින්ට තර්ජනයක් !දැනට දශක පහකට පමණ ඉහතදී ශ්‍රී ලංකාවේ පාසැල් අධ්‍යාපනයෙහි මහත් පෙරළියක් ඇතිකළ, එසේම පාසැල් සිසුන් අතර ඉතාමත් ජනප්‍රිය වු “ව්‍යාපෘති” (Projects) වැඩසටහන වසර කිහිපයකදී හේතු රහිතව මෙන්, අත්හැර දමන ලදී. එම වැඩසටහනේ සම්පත් දායකයෙකු ලෙස නිරත වු මා හට දකින්නට ලැබුණු සිද්ධියක් අද ජගත් ගැටළුවක් බවට පත්වී ඇති ...
