බොහෝ දෙනෙකු කැමති ආණ්ඩුව ගැන කතා කරන්නට ය. ආණ්ඩුවේ දේශපාලනය ගැන කතා කරන්නට ය. ආණ්ඩුව කරන නොකරන වැඩ ගැන කතා කරන්නට ය. විපක්ෂය සම්බන්ධ කතිකාව ගැන එවන් උනන්දුවක් නැත. තිබේ නම් එය ඉතා අල්ප ය.
එය එක අතකින් සාධාරණ ය. අපේ ජීවිත වලට වැඩි බලපෑමක් කරන්නේ ආණ්ඩුව කරන හා නොකරන වැඩ ය. ආණ්ඩුව දක්වන ශිල්ප හා නොදක්වන ශිල්ප ය. එහෙත් එයින් මුලු පින්තූරය අපට මග හැරෙන්නේ ය. ආණ්ඩුවේ හා විපක්ෂ ක්‍රියාකාරිත්වය අතර ඇති ගතිකත්වය (එකක් අනෙකෙන් ප්‍රතිපෝෂණය වන බව) අපට නොපෙනී යන්නේ ය. ඒ නිසා රට තුළ සිදු වන දෑ තේරුම් ගැනීමට අපට හරිහැටි නොහැකි ව යන්නේ ය. යා යුතු ගමන නොයා, නොයා යුතු ගමන් යෑමට අප පෙලඹෙන්නේ ය.
ඇත්තට ම කියනවා නම් ආණ්ඩුවක් කරන වැඩ සම්බන්ධයෙන් ආණ්ඩුව පමණට ම විපක්ෂය ද වග කිව යුතු ය. ජනතාව පාරට බැස්සේ විපක්ෂය ඒ වගකීම ඉටු නොකර ඇඹරෙමින් සිටින විට ය. විපක්ෂය එක්තරා දුරකට ආණ්ඩුවට නටනු පිණිස බෙර පද තාලය අල්ලන තරමට, ආණ්ඩුව හා විපක්ෂය එකිනෙකට සම්බන්ධ ය.
තවත් අතකට අප විවරණය ආණ්ඩුවට සීමා කරන විට විපක්ෂය විකල්ප ආණ්ඩුව බව අපට ඉන් අමතක වන්නේ ය. අපට පමණක් නොව විපක්ෂයට ද එය අමතක වන්නේ ය. එහි අවසාන ප්‍රතිඵලය වන්නේ ඊළඟ නිලවරණය ආ විට ඒ හරහා ආණ්ඩුවක් පිහිටුවීම සඳහා නොව තියෙන ආණ්ඩුව පරාජය කිරීමට අපට සිදු වීම ය. ඒ නිසා විපක්ෂය කල්යල් බලන්නේ ම ආණ්ඩුව කුණු වී බිමට වැටී ආණ්ඩු බලය තම ඔඩොක්කුවට වැටෙන කම් ය. ඒ සඳහා කළ යුතු යැයි ඔවුන් විශ්වාස කරන්නේ ආණ්ඩුව විවේචනය කිරීම ය. ආණ්ඩුවේ “ෆයිල්” එකතු කර තියා ගැනීම ය.
ආණ්ඩුවට වගේ ම විපක්ෂයට ද එහෙමට වැඩ පිළිවෙළක් නැත. ඔවුන් කියන එක ම දේ අපට බලය දෙන්න අප කොරන්නම් කියා ය. ආණ්ඩුව කරන වුන් කළු වුනාට අප සුදුයි කියා ය. විපක්ෂය ගැන එහෙම අප පොදුවේ කීවාට විපක්ෂය කියන්නේ සමජාතිය එකකට නොවේ. එය විවිධ හැඩ තල ඇති සංවිධානය ගණනකින් සෑදුණකි. එක් එක් සංවිධානය තමන්ට අනන්‍ය භූමිකාවක් නිර්මාණය කර ගෙන තිබේ. ඒවා එකිනෙකට වෙනස් ය.
සමහර සංවිධාන උත්සහ කරන්නේ විකල්ප ආණ්ඩුවක් පිහිටු වීමට නොවේ. විකල්ප ආණ්ඩුවක කොටස් කාරයෙකු වීමට ය. සහයට ඩැනී කෙනෙකු වන්නට ය. සමහරු කැමති ආණ්ඩුවක රිමෝට් කන්ට්‍රෝල් එක වන්නට ය. සමහරු කැමති විරෝධය දක්වමින් දිගින් දිගට විපක්ෂයට වී සිටීමට ය.
විකල්ප ආණ්ඩුවකට පිහිටු වීමට උත්සහ දරන කණ්ඩායම් දෙකක් අපට මේ අය අතුරින් අඳුනා ගත හැකි ය. එකක් සමගි ජන බලවේගය ය. අනෙක ජාතික ජන බලවේගය ය. එහෙත් මේ බලවේග දෙක ම කරමින් ඉන්නේ ආණ්ඩුවට ඔරිජිනල් විකල්ප නොව ඩුප්ලිකේට් විකල්ප වීමට ය. ආණ්ඩුව නියෝජනය කරන දේශපාලනය ආගමික වන විට ඔවුන් ඊටත් වඩා ආගමික වන්නේ ය. සජිත් චෛත්‍ය හැදීමේ වැඩ පිළිවෙළක් යෝජනා කරන්නේ ද ජාජබය පන්සල් වලට ශබ්ද විකාශන යන්ත්‍ර බෙදමින් යන්නේ ද ඒ සඳහා ය. ආණ්ඩුව කරන දේශපාලනය සුබසාධනය වන විට ඔවුන් ද සුබසාධනය කරට ගන්නේ ය. ආණ්ඩුව ටකරන් බෙදන විට ජාජබ ග්‍රාම සංවර්ධන සමිති වලට ප්ලාස්ටික් පුටු බෙදන්නට ද සජබ ය මහණ මැෂින් දෙන්නට ද ඉදිරිපත් වන්නේ ඒ සඳහා ය. ඒත් ඒවා අතිශය දුප්පත් විකල්පයන් ය.
ආණ්ඩුවේ වැඩ පිළිවෙළට ප්‍රතිපක්ෂ විකල්ප නොව ඒවා පසු පස යන පසුගාමී විකල්ප ය. ආණ්ඩුව දේශපාලනය පසුගාමී ආගමික සංස්ථා හා විශ්වාස සමග පටලවන්නට යන විට ඒ උපායමාර්ගයේ නිර්ලජ්ජී භාවය හා භයානක අතුරුඵල පෙන්නා දෙනු වෙනුවට ඊට අනුකූල වෙමින් ඒත් ඊට වඩා දුප්පත් වන නමුත් තවදුරටත් නිර්ලජ්ජී අනුගාමී උපාය මාර්ගයකට තල්ලු වීමෙන් විධිමත් විකල්ප ආණ්ඩුවක් පිහිටුවීමට බැරි ය. එහෙත් ආණ්ඩුවේ ම කුණු වීම නිසා එය කඩා වැටෙන විට ඒ තැන ගන්නට ඊට ඉඩක් ඒ හරහා ලැබෙන්නට ඉඩ තිබේ. මේ කුරුමානම ඒකට ය. එය එක් කුණු වූ දේශපාලනයක් වෙනුවට තවත් කුණු වූ දේශපාලනයක් ආදේශ කිරීමකට එහා නොයන්නේ ය.
විකල්ප විපක්ෂය අඳුනා නොගන්නා තවත් කරුණක් තිබේ. ඒ සල්ලි බලය හා රාජ්‍ය බලය ඇති ආණ්ඩුවක් සමග ඒ ක්ෂේත්‍රයන්හි හැප්පෙන්නට ඔවුන්ට නොහැකි බව ය. ඒ සඳහා දරණ උත්සහයන් උත්ප්‍රාසය පමණක් ඇති කරන බව ය. ඒ අඩුව ඔවුන් මකන්නට උත්සහ ගන්නේ ආණ්ඩුවට එරෙහි කරන විවේචනයන් උත්සන්න කිරීමෙනි. ඔවුන්ට මග හැරෙන කාරණය නම් පවතින ආණ්ඩුව විවේචනය කිරීමෙන් පමණක් විකල්ප ආණ්ඩුවක් ලෙස පෙනී සිටිය නොහැකි බව ය. ඒ සඳහා අර්බුදයට තමන්ගේ විකල්ප විසඳුම් ද ඉදිරිපත් කළ යුතු බව ය. ඒ සඳහා දරණ ප්‍රයත්නයන්ගේ වුව පැහැදිලි වෙනස් වැඩ පිළිවෙලක් ඉදිරිපත් කිරීමට හෝ එසේ ඉදිරිපත් කරන වැඩ පිළිවෙළක ඇති විශ්වාසනීයත්වය තහවුරු කිරීමට හෝ විපක්ෂය සමත් ව නැත.
උදාහරණය ඩොලර් අර්බුදය සම්බන්ධයෙන් විසඳුමක් ලෙස ජාත්‍යන්තර මුල්‍ය අරමුදලේ සහය පැතීම හා පාඩු ලබන රාජ්‍ය ආයතන විදේශ ආයෝජකයන්ට විකිණීම ආණ්ඩුව පැත්තෙන් යෝජනා වන විට ජාජබ ය ඒ සඳහා ඉදිරිපත් කරන්නේ විදේශ වල සිටින තමන්ගේ දේශපාලන සහෘදයන්ගේ සම්ප්‍රේෂණ වලින් එය සාක්ෂාත් කර ගන්නා බව ය.
විකල්ප ආණ්ඩුවක් ලෙස පෙනී සිටීම සඳහා පවතින ආණ්ඩුවට දක්වන හුරු විරෝධය නොසෑහෙන බවත් ඒ සඳහා විකල්ප මෙන් ම “විශ්වාසනීය” වැඩ පිළිවෙළක් ඉදිරිපත් කළ යුතු බවත් ආණ්ඩුවක් පිහිටුවීමට පිට පොට ගසන බලවේග වලට අවබෝධ වී නැත. අවබෝධ වුව ද ඒ සඳහා සෑහීමකට පත් විය හැකි වැඩ පිළිවෙළක් ඉදිරිපත් කිරීමේ ලා ඔවුන් සමත් වී නැත.
ආණ්ඩුවට අභියෝගයක් විය හැකි වැඩ පිළිවෙළක් ඉදිරිපත් කිරීමට නොහැකි වන තාක් ආණ්ඩුව වෙනස් කිරීමට බැරි ය. ආණ්ඩු බලය වෙනස් කිරීමට ද බැරි ය. ආණ්ඩුවේ භාග්‍යය රැඳී ඇත්තේ විපක්ෂයේ මේ අභාග්‍යයේ ය. ආණ්ඩුවේ දේශපාලනය පිළිබඳ විවේචනයෙන් නොසැහී විපක්ෂය විවේචනය කිරීමට දේශපාලන විචාරකයන් කටයුතු කළ යුත්තේ ඒ නිසා ය.
වචන සෙල්ලම් 