අගය පිළිබඳ මාක්ස්වාදී සංකල්පය
මාක්ස්ට අගය පිළිබඳ න්‍යායයක් නොවීය. මාක්ස්ට තිබුණේ අගය ගැන නිර්වචනයක් නැත්නම් සංකල්පයකි. ඒ නිසා ආර්ථික න්‍යායයක් ඔප්පු කරන අවශ්‍යතාවය මඟහැර සිටින්නට ඔහුට හැකියාව ලැබිණ. “ඒ ඒ විශේෂ පරිභෝජන භාණ්ඩ වර්ග සඳහා සමාජයට යෙදවිය හැකි බැහැර දිය හැකි ශ්‍රම කාලය පරිභෝජන භාණ්ඩවල අගය පිළිබඳ නීතියේ දී තීන්දු වෙයි” (the law of value of commodities ultimately determines how much of its disposable working-time society can expend on each particular class of commodities) යැයි මාක්ස් දාස් කපිතාල් හි ලියයි. එය නිකුත් වූ කාලයේ වාසය කළ අය මාක්ස් වෙතින් මේ සංකල්පය ඔප්පු කරන්න යැයි ඉල්ලා සිටියහ. එහි දී හැම දරුවෙක්ම දන්නා දෙයක් ඔප්පු කරන්න යැයි මගෙන් ඉල්ලනවා කියා මම ඒ ගැන කියන්න යන්නේ නැහැ සති කිහිපයක් යද්දී ඉල්ලීම ගැන අමතක වී යාවි යනාදී වශයෙන් කියමින් මාක්ස් එයට පිළිතුර දීමෙන් වැළකී සිටියේය.
අතිරික්ත අගය සම්බන්ධයෙන් දාස් කපිතාල් හි පළමු වෙළුම ලියද්දී ඇති වූ ගැටළු විසඳාගන්නට මාක්ස්ට කිසිදිනක නොහැකි විය. දෙවැනි වෙළුම වසර 18 කින් පසුව සහ තෙවැනි වෙළුම වසර 27 කට පසුව නිකුත් වෙද්දී අර්ථ ශාස්ත්‍රය තුළ පැතිර ගිය ආන්තිකවාදයේ (Marginalism) විප්ලවීය අදහස් හමුවේ මාක්ස් තම දැක්ම විසඳාගත නොහැකි තැනකට පත්ව සිටියේය.
ධනපතියන් විසින් නිර්ධන පංතිය සූරාකෑම යන මාක්ස්වාදයේ ප්‍රධාන සංකල්පය විශ්වාස කරන බොහෝ පිරිසක් වර්තමානයේ ද සිටිති. “සමස්තයක් ලෙස බලන කල පෙර මෙන් ම අද වන විටත් බොහෝ රටවල නිර්ධන පංතිය සූරාකෑම දක්නට ලැබේ” යන්න 2015 දී කැළණිය විශ්වවිද්‍යාලීය ආර්ථික විද්‍යා විෂයය සඳහා නිබන්ධනයක් ලියූ සිසුන් තිදෙනෙකුගේ නිගමනය විය.
අර්ථ ශාස්ත්‍රමය ලෙසින් ඉදිරිපත් කළ ඔප්පු කළ හැකි න්‍යායයක් නොමැති හෙයින් මාක්ස් වෙතින් පිරිනැමුනේ මිනිසා විසින් මිනිසා සූරාකෑමේ යෙදෙන “අතිරික්ත අගය” යන සංකල්පයයි. මාක්ස්ගේ විශ්ලේෂණය නිෂ්පාදනයට සහාය දෙන ආයෝජන සම්පත් හෝ යන්ත්‍ර සූත්‍ර ගැන සලකා බැලීමක් නොවේ. ඔහුට අවශ්‍ය වූයේ ධනවාදය තුළ ගැටළු ඇතැයි මවා පාමින් සමාජවාදය විසඳුමක් හැටියට ඉදිරිපත් කිරීමයි. එහි දී ඔහු සමාජවාදී ආර්ථික ක්‍රමයක් විසින් අතිරික්ත අගය තුරන්කර සූරාකෑම නවත්වා දමනවා යැයි කියුවා පමණකි. එය සමාජවාදී ආර්ථික ක්‍රමයක් තුළින් සාක්ෂාත් වෙන ආකාරය ගැන මාක්ස් හෝ එංගල්ස් හෝ ලියා නැත. ඔප්පු නොකරන ලද ආර්ථික න්‍යාය අනුව ඔවුන්ගේ පටලවා ඉදිරිපත් කළ ඉතිහාස න්‍යාය සහ ඔවුන්ගේ මාරාන්තික වූ දේශපාලන න්‍යාය රාජ්‍ය බලය හරහා මිනිසාගේ උදාරත්වය තුරන් කරන එකතුවක් බවට පත්විය.
අගය පිළිබඳ මාක්ස්වාදී සංකල්පය පැත්තකින් තබා තමන්ගේ ශ්‍රමයට අගයක් ලැබෙන්නේ කෙසේදැයි විමසා බලන්න. තමන්ගේ උදාරත්වයට ඉඩක් ලැබෙන්නේ කෙසේදැයි කියා විමසා බලන්න. අනුන්ගේ වෙහෙසේ ඵලදාවට අයිතියක් කීමෙන් ඔබට උදාර පුද්ගලයෙකු විය හැකිද? ඔබේ ශ්‍රමයෙන් කොටසක් ප්‍රාග්ධන හිමියා සූරාකෑම සිද්ධ වෙන්නේ හරියටම කොහොමදැයි පැහැදිලි කරන්නට ඔබට නොහැකි නම්, තව කොපමණ කාලයක් ඔබ එය විශ්වාස කරනවාද?
වේතන පවතින්නට නම් නිෂ්පාදනයක් තිබිය යුතුයි. නිෂ්පාදනයක් පවතින්නට ප්‍රාග්ධන හිමියන් සිටිය යුතුයි. ප්‍රාග්ධන හිමියන් සිටිය පමණින් ලාබය යන ප්‍රපංඥයට පැවැත්මක් ලැබෙන්නේ නැත. ලාබය යන්න ප්‍රාග්ධන හිමියන්ටත් කලින් පවතින්නා වූ ප්‍රපංඥයකි. “අයිතිය” ගැන අදහස් ඇතිවෙන්නට පෙර “දේපල” යන ප්‍රපංඥය තිබීම හා සමාන වූවකි. ප්‍රාග්ධන හිමියන් ඇතිවීම නිසා වේතන සහ නිෂ්පාදනයට යන මුදල් වැය යනාදී ප්‍රපංඥයන් බිහිවේ. ඒවාට නිදහස් ඉඩකඩ ලැබෙද්දී සමාජයේ සියල්ලන්ගේම සැබෑ වේතන සහ සැබෑ වත්කම් ඉහළ යයි.
රැකියා සහ නිෂ්පාදනය සම්බන්ධයෙන් තීරණ ගැනීමේ ඒකාධිකාරය අල්ලාගෙන සිටින්නේ සමාජවාදී රාජ්‍යයන් වෙති. ශ්‍රමිකයන් හැටියට සහ පාරිභෝගිකයන් හැටියට ඒ සමාජවාදී රටවල පුරවැසියන් ආර්ථික වශයෙන් කරකියාගත නොහැකි තත්ත්වයන් හි හිරවී සිටිති.
කාල් මාක්ස්ගේ මුල්ම හා ප්‍රධානතම විවේචකයා හැටියට ඉයුජින් බොම්-බැවර්ක් දැක්විය හැකියි. බොම්-බැවර්ක් විසින් අපැහැදිලි ලෙසින් ඉදිරිපත් කළ මත පසුකාලයේ දී ලුඩ්විග් වොන් මීසස් ද, ඒ ඔස්ට්‍රියන් අර්ථ ශාස්ත්‍ර ක්‍රමය හදාරන ලද එෆ්. ඒ. හයෙක් ද පැහැදිලි ලෙසින් ඉදිරිපත් කරන ලදහ. ඔවුන් ඉදිරිපත් කරන ලද න්‍යායයන් ඔප්පු කරන්නට හැකි වූ ඒවා වූහ. ඒවා මත අලුත් න්‍යායයන් ගොඩ නැඟුණහ. ඇඩම් ස්මිත් පටන් මේ දක්වා සම්භව්‍ය අර්ථ ශාස්ත්‍රයේ ගමන් මාර්ගය මූලික පදනම මතින් ගැලවී ගොස් නැත.
එහෙත් මාක්ස්වාදය ගත් විට, එහි ඵෙතිහාසික දයලෙක්තියේ පටන් අර්ථ ශාස්ත්‍රය ගැන අදහස් මෙන්ම දේශපාලන සහ සමාජයීය දැක්ම ද යළි යළිත් අලුත්වැඩියා කරන වෑයම් පැවතියත් ඒ වෑයම් සියල්ල පාහේ අසාර්ථක වී ඇත. වෙනකෙකුගේ වෙහෙස් ඵලදාවට අයිතියක් කියන්නට හැකි ක්‍රමයක් සාර්ථක වෙන්නේ කෙසේද?
අරුණි ශපීරෝ වෙතින් 
“අගය පිළිබඳ මාක්ස්වාදී සංකල්පය” සම්බන්ධව සරළ සිංහලෙන් පැහැදිලි කරන්නට ගන්නා කදිම වෑයමක් සේ දකින්නෙමි