අරුණි ශපීරෝ‍ වෙතින්

ධනවාදීන් විසින් ශ්‍රමිකයන් සූරාකෑම නෛසර්ගික වූවක් යන්න අදත් බොහෝදෙනාගේ මතයයි. බාල කාලයේ දී අපට සිතාගන්නට හෝ නොහැකි වූ තරම් තාක්ෂණික නවෝත්පාදන හරහා අපේ භෞතික ජීවන මට්ටම් අද කොතරම් වැඩි වර්ධනය වී ඇත්දැයි යන්න හමුවේ වුවත් මෙය මුල්බැස ගත්තා වූ මතයක් වී ඇති අය අතිමහත් සංඛ්‍යාවකි.

දාස් කපිතාල් පළමු වෙළුම හරහා කාල් මාක්ස් සිය අගය පිළිබඳ මූලික සිද්ධාන්තය ඉදිරිපත් කළේය. ඕනෑම පරිභෝජන භාණ්ඩයක අගය තීරණය වනුයේ එහි නිෂ්පාදනයට සමාජමය ලෙසින් අවශ්‍ය වන ශ්‍රම කාලය අනුව යැයි ඔහුගේ මතිය වූයේය. මේ ශ්‍රම කාලය යනු සමාජයක් තුළ සාමාන්‍ය තත්ත්වයන් පැවතිය දී (අද වැනි වසංගත කාලයක් තුළ නොව) අරමුණු කරගත් නිෂ්පාදනයට අවශ්‍ය කුසලතාවය සහ ශ්‍රමය අනුව එම භාණ්ඩය නිෂ්පාදනය කරන්නට යන කාලයයි.

අගය තීරණය කරන එකම සාධකය ශ්‍රමය යැයි මාක්ස් කියා සිටියේය. එපමණක් නොව වෙළඳපලේ හුවමාරු වෙන විවිධ වූ භාණ්ඩ ප්‍රමාණයන් එසේ හුවමාරු වීමටත් හේතුව මේ ප්‍රමාණයන් තුළ ශ්‍රම කාලය එකම ලෙසින් අන්තර්ගත වීම නිසා යැයි කියාත් දාස් කපිතාල් හි පළමු වෙළුමේ පළමු පරිච්ඡේදයෙන් මාක්ස් කියා සිටියේය.

යම් භාණ්ඩයක වෙළඳපල මිල එහි නිෂ්පාදනය සඳහා අවශ්‍ය වූ ශ්‍රම කාලය හා සමානුපාතිකව පවතින්නක් යන්න මෙම ප්‍රස්තුතයෙන් සැලකේ. ඉතින් එහි දී වේතන යනු ශ්‍රමිකයාගේ ශ්‍රම බලය පවත්වා ගැනීම සඳහා අවශ්‍ය භාණ්ඩ හා සේවා නිෂ්පාදනයට අවශ්‍ය ශ්‍රම කාලයට සමානුපාතිකව තීරණය වන්නකි. මාක්ස්වාදී න්‍යායයට අනුව වේතන ලබන ශ්‍රමිකයන්ට ගෙවන්නේ ජීවිතය පවත්වාගන්නටත් (යැපුම් මට්ටමින්) නිරෝගීව සිට නිෂ්පාදනයේ යෙදෙන්නටත් හැකියාව ලැබෙන පමණින් යුතු භාණ්ඩ හා සේවා තොගයක අගය හා සමානුපාතික වූ මිලකි.

ධනවාදී ක්‍රමය නිසා බොහෝ ජනතාවකගේ ජීවන මට්ටම් ඉහළ ගිය බව පිළිගන්නට එය ඇසින් දකින්නට හැකි වූ කාලයක ජීවත්ව සිටි මාක්ස්ට සිදු විය. ඔහු එය පිළිගැනීම නිසාම යැපුම් මට්ටම යන සංකල්පය නැවත නැවතත් නිර්වචනය කරන්නට මාක්ස්වාදීන්ට සිද්ධ වී තිබේ. ජීවිතය පවත්වාගැනීම සඳහා පමණක් නොව යැපුම් මට්ටම යනු වර්තමානයේ දී ඒ ඒ සමාජයේ ආර්ථික වර්ධනය හා ගැලපීමකින් යුතු වූ ද, තෘප්තිමත් ජීවිතයක් ගෙවන්නට හැකියාව ලැබෙන්නා වූ ද, යනාදී වශයෙන් නිර්වචනය වෙයි.

ධනවාදී සංවර්ධනය තුළ යැපුම් මට්ටම ඉහළ යද්දී, නිෂ්පාදනය කරන ලද භාණ්ඩවල සමස්ත අගය ශ්‍රමිකයන්ට ගෙවන වේතනවල එකතුවට වඩා අධික වෙයි. අගය ඇතිකරන එකම ප්‍රභවය ශ්‍රමය යැයි සලකන්නේ නම්, එහි දී ඔවුනට ලැබෙන ගෙවීමට වඩා වැඩියෙන් අතිරික්ත අගයක් නිෂ්පාදනය කරයි.

ඉතින් මාක්ස්ගේ ඉදිරිපත් කිරීම මෙසේය: වැඩ කරන පංතිය සූරාකෑමට ලක්වන්නේ මේ අතිරික්ත අගය නිසයි. ඔවුනට ලැබෙන ගෙවීමේ අගය හා සමාන වූ භාණ්ඩ ප්‍රමාණයක් නිෂ්පාදනය කරනවාට වඩා වැඩි ශ්‍රම කාලයක් එවිට ශ්‍රමිකයන් විසින් යොදවනු ලබයි. ඒ අමතර ශ්‍රම කාලය තුළ දී නිපැද වූ භාණ්ඩවල අගය ධනවාදී ව්‍යවසායකයා විසින් තමන් සතු කරගනියි. ඉතින් ධනවාදී නිෂ්පාදන ක්‍රමය තුළ මේ කියන ලද සූරාකෑම නිසැකයෙන්ම පවතින්නකි.

දාස් කපිතාල් පළමු වෙළුම නිකුත්වී වැඩිකල් යන්නට පෙර 1870 ගණන්වල දී විෂයමූලික-අගය පිළිබඳ න්‍යායය (subjective-value theory) යන වර්තමානයේ පිළිගැනෙන අගය පිළිබඳ න්‍යායය සොයා ගැනිණ. ඒත් සූරාකෑමේ න්‍යාය පදනම් වූ අගය පිළිබඳ ශ්‍රම න්‍යාය දිගින් දිගටම සමාජයට බලපාන ලද්දේ ය.

සූරාකෑම ගැන ඇඩම් ස්මිත් මෙන්ම ඩේවිඩ් රිකාඩෝ ද යාන්තමින් අදහස් දක්වා ඇත. මාක්ස් කළේ ස්මිත් සහ රිකාඩෝ ඉදිරිපත් කළ අදහස් වලින් තමනට කැමති කොටස් පමණක් රැගෙන ඉතිරි අදහස් නොසලකා හරිමින්, අගය බිහිවීමේ එකම ප්‍රභවය ශ්‍රමය යැයි කියා ඉදිරිපත් කිරීමයි.

ජාතීන්ගේ ධනය කෘතියේ පළමු පොතේ 6 වැනි පරිච්ඡේදයේ දියුණු ආර්ථිකයක් උදාහරණයට ගනිමින් ස්මිත් මෙසේ කියයි: “ශ්‍රමයේ සම්පූර්ණ නිපැයුම ශ්‍රමිකයාට අයිති නොවේ. බොහෝ අවස්ථාවල දී ඔහු එය තමන්ව සේවයට යොදවාගත් ස්ටොක් (ප්‍රාග්ධනය) හිමියා සමඟ බෙදාගත යුතුයි.”

ජාතීන්ගේ ධනය කෘතියේ වෙනත් තැන්වල දී ස්මිත් විසින් ප්‍රාග්ධනය භාවිතය නිසා ශ්‍රමය වඩාත් ඵලදායී වන ආකාරයත් ඒ නිසා අගය සහ ආදායම දෙකම වැඩි කරන්නට හේතු වන බවත් පෙන්වා දුන්නේ ය. ප්‍රාග්ධනය ගෙවීම් නිසා වේතන අඩුවීම සිදු නොවන බව එයින් කියැවුණි. ඒ අනුව පසු කාලයක දී ප්‍රාග්ධන පොලියේ ඵලදායී න්‍යායයන් (productivity theories of capital interest) බිහිවූහ. ඒත් මාක්ස් ස්මිත්ගේ මේ පෙන්වා දීම නොසලකා හැර මුල් කියමන පමණක් තම න්‍යායය සඳහා යොදාගත්තේ ය.

එයාකාරයෙන්ම මාක්ස් විසින් ඩේවිඩ් රිකාඩෝ ගෙනහැර පාන ලද අදහස්වලින් ද තමන්ගේ අදහස්වලට උපකාර වන කොටස් පමණක් ගෙන ඉතිරිය නොසලකා හැරියේය. එසේ ප්‍රතික්ෂේප නොකර නොදැක්කා ලෙසින් සිටින ලද්දක උදාහරණයක් වනුයේ සිය සිද්ධාන්ත (Principles) කෘතියේ පළමු පරිච්ඡේදයේ කාලය යන සාධකය දක්වමින් රිකාඩෝ ඉදිරිපත් කළ අගය පිළිබඳ ශ්‍රම න්‍යායය ගැන වූ වැදගත් ව්‍යතිරේකයයි.

ප්‍රාග්ධනය සහ පොලී න්‍යායයන් ගැන ලියන බොම්-බැවර්ක් (Böhm-Bawerk) මේ ආකාරයෙන් මාක්ස් සම්භව්‍ය අර්ථ ශාස්ත්‍රඥයන්ගේ සමහර අදහස් පමණක් තෝරා ගැනීමට හොඳ හේතුවක් ඇතැයි කියා සිටියේය. “ඇටයක් පැළ කරන්න අවශ්‍ය මිනිත්තු බාගයක ශ්‍රමයට වඩා ඉහළ අගයක් අවුරුදු සිය ගණනක ඕක් ගසක ඇතැයි යන්න සාර්ථකව තර්ක කළ නොහැකි තරම් හොඳින් ප්‍රසිද්ධ වූවකි.”

ප්‍රාග්ධන ආදායමේ සැබෑ ප්‍රභවය කුමක්දැයි බොම්-බැවර්ක් සලකන ලද්දේ කුමක්දැයි යන්න එම උදාහරණයෙන් පෙන්වා දී තිබුණි. ශ්‍රමිකයන් සූරාකෑම නොවේ. කාලයයි. කාල වරණයයි. ඔහු ලියන පොලිය පිළිබඳ ධනාත්මක න්‍යාය (Positive Theory of Interest) හි මේ අදහස දියුණු කරමින් ඉදිරිපත් කළ බොම්-බැවර්ක් පසුපසින් එය තවත් දිගින් දිගට ප්‍රවර්ධනය කළ ලුඩ්විග් වොන් මීසස් වැනි ඔස්ට්‍රියන් අර්ථ ශාස්ත්‍ර පාසැල බිහිවිය.

දාස් කපිතාල් හි තෙවැනි වෙළුම ප්‍රකාශනය වීමත් සමඟ සූරාකෑමේ න්‍යායය යල්පිනූ බව තවත් පැහැදිලිව ඔප්පු වෙන සාධකයක් දකින්නට හැකිවිණ. විවිධ ආර්ථික අංශයන් තුළ ලාබ මට්ටම් සැමයීමක් (equalization) කරා යන ප්‍රවණතාවය (සැබැවින්ම පෙන්වන්නට හැකි වූව) සිය අගය පිළිබඳ මූලික සිද්ධාන්තයෙන් පරස්පර විරෝධී නොවන්නේ යැයි කියා ඔප්පු කරන්නට මාක්ස් පැහැදිලිවම වෑයම් කළ ද ඔහු එහි දී අසාර්ථක වූයේය.

අගය පිළිබඳ න්‍යාය සැබැවින්ම සිද්ධ වෙන දේවල් හා ගලපන්නට නොහැකි යැයි කියා මාක්ස් ද පිළිගත්තේ ය. එය විසඳන්නට මාක්ස් ගන්නා ලද වෑයම්වල දී අගය, ඒ නිසා වෙළඳපල මිල ගණන් යනු ශ්‍රමයෙන් තීරණය වෙනවා යන අදහස ප්‍රතික්ෂේප විය. පළමු වෙළුමේ ඉදිරිපත් කළ ප්‍රස්තුතය ප්‍රතික්ෂේප කරන්නට මාක්ස්ටම සිදුවිණ.”ආරම්භයේ දී ඉදිරිපත් කරන ලද්ද එහි අවසානයේ දී මේ තරම් නිශ්චිත ලෙසින් ලඝුකොට දැක්වීමක් වෙනත් කිසිදු න්‍යායයක දී සිදු වී නැත,” යැයි බොම්-බැවර්ක් පෙන්වා දුන්නේය.

කාල් මාක්ස්ගේ සූරාකෑමේ ප්‍රස්තුතය සත්‍යය තත්ත්වයන් හමුවේ නිශ්ප්‍රභා වී ගියත්, ද්වේෂය පෙරදැරි කරගෙන කටයුතු කරන අයවළුන් සහ යුක්තිය ගැන වැරදි වැටහීම් අල්ලාගත් පිරිස් විසින් දිගින් දිගටම එය කරපින්නාගෙන යති.

ප්‍රාග්ධන හිමියා සහ වේතන උපයන්නා අතර අයුක්ති සහගත සබඳතාවයක් ඇතැයි කියා ආවේගශීලී වූ දැක්මක් (අනුන්ට කඹුරන්න අපිට සිද්ධ වෙලා යන වේතන උපයන්නාගේ සිතුවිල්ල) පැවතීම නිසා පමණින් එතැන අයුක්තියක් ඇතැයි ඔප්පු වෙන්නේ නැත. එය අර්ථ ශාස්ත්‍රය පිළිබඳ අතාර්කික වූ න්‍යායයකි.

ශ්‍රම විභජනය මත පදනම් වූ සමාජයක සියල්ලන්ගේම සමෘද්ධිය සාක්ෂාත් කරන්නේ ධනවාදී ක්‍රමයයි. සම්පත් බෙදාහැරීම නිදහස් වෙළඳපලකට ලැබෙද්දී එයින් ලාබ ලබන්නේ ඊනියා ධනපති පංතිය පමණක් නොව වේතන උපයන්නන් ද වෙති.

Austro-Libertarian Magazine Vol I, No. 3| Summer 2019 හි පළවූ කාල්-ෆ්‍රීඩ්රික් ඊස්රායෙල් (Karl-Friedrich Israel) නමැති අර්ථ ශාස්ත්‍ර සහ ව්‍යාපාර පිළිබඳ ප්‍රංශ මහාචාර්යවරයා විසින් ලියන ලද ලිපියක් ඇසුරිනි.