අරුණි ශපීරෝ‍ වෙතින්

වේතනයක අගයක් ඇතිවන්නේ කෙසේද? කවුද වේතනයට අගයක් දෙන්නේ?

වේතනයක් උපයන්නා විසින් නිෂ්පාදන ක්‍රියාවලියට සපයන දායකත්වයට ගෙවන මිල වේතනයයි. නිෂ්පාදන සාධකවල අගයට ඔහු විසින් එකතු කරන ලද අගය අනුව ඔහුට වේතනයක් ලැබේ. එය පුද්ගලයා නිම කළ කෑලි අනුව ගෙව්වා වුවත්, නැත්නම් කාලය අනුව ගෙව්වා වුවත්, ඔහුව රැකියාවට ගත් අය වේතනයක් ගෙවන ලද්දේ ශ්‍රමිකයාගේ කාර්ය නැත්නම් සේවා ඵලයටයි. ශ්‍රමිකයාගේ කාලයට නොවේ.

වැඩි පඩියකට ශ්‍රමිකයෙක් බඳවා ගත් සේවායෝජකයෙක් වෙළඳපල තුළ නැත. සෑම සේවායෝජකයෙක්ම බඳවාගන්නේ අඩුම පඩියට වැඩිම කාර්ය/සේවා ඵලයක් ලබාගත හැකි පුද්ගලයාවයි. යම් සේවායෝජකයෙක් වෙළඳපල තුළ තම සේවානියුක්තියාට ලැබෙනවාට වඩා වැඩි වේතනයක් ගෙවන්නේ ද, වැඩිකල් යන්නට පෙර ඔහුගේ ව්‍යවසායක වෑයම බංකොළොත්වී යයි. එසේම, යම් සේවායෝජකයෙක් වඩාත්ම කාර්යක්ෂම ලෙසින් වැඩ නොකරන අයව අඩු වේතනයකට බඳවාගන්නේ ද එවිට ද ඔහුගේ ව්‍යවසායක වෑයම බංකොළොත්වී යයි.

වෙළඳපලට හිතක් පපුවක් නැත. ඔව්, එහෙත් වෙළඳපල යනු සම්පත් සහ ශ්‍රමය යන දෙකම වඩාත්ම කාර්යක්ෂම ලෙසින් යොදාගන්නා යාන්ත්‍රණයයි.

වෙළඳපල ආර්ථිකයක දී ශ්‍රමිකයා ඔහුගේ ශ්‍රමය විකුණන්නේ අනෙකුත් අය ඔවුන්ගේ පාරිභෝගික භාණ්ඩ විකුණන ලෙසින්මයි. සේවායෝජකයා සේවානියුක්තියාගේ හාම්පුතා නොවේ. සේවායෝජකයා යනු වෙළඳපල මිල ගණන්වලට සේවය මිල දී ගන්නා අයෙක් පමණකි.

සේවායෝජකයෙකුට ඔහුගේ පාරිභෝගිකයන් පරදුවට තබා සේවානියුක්තියාට අනුග්‍රහය දිය නොහැකියි. භාණ්ඩ සඳහා ඉහළ මිලක් ගෙවන්නට සූදානම් නැති පාරිභෝගිකයන් හමුවේ දී තම සේවානියුක්තියාට ඉහළ වේතනයක් ගෙවන්නට හැකියාවක් සේවායෝජකයෙකුට නැත.

රාජ්‍ය මැදිහත්වීම් නොමැති ශ්‍රම වෙළඳපල තුළ වේතන මට්ටම් හැම විටම ඒ ඒ ශ්‍රමයේ ආන්තරික ඵලදායීත්වය හා සමානව පවතී. තවත් විදියකින් කිව්වොත් සේවයේ යෙදී සිටින අයගේ අගය අනුව වේතනයේ අගය එකතුවීම හෝ අඩුවීම සිදුවේ.

අවසානයේ දී සමාජයක වේතන මට්ටම් තීන්දු වෙන්නේ වේතන උපයන්නා හා සිටින සෙසු සමාජයීය පුරවැසියන් ඔවුන්ගේ කාර්ය සහ සේවා සඳහා එකතු කරන අගය අනුවයි.

ශ්‍රමය ද අනෙකුත් පරිභෝජන භාණ්ඩයක් සේ ම අගයක් එකතු කරන්නකි. එය එසේ වෙන්නේ ව්‍යයවසායකයන් නැත්නම් ධනවාදීන් හිතක් පපුවක් නැති අය නිසා නොව අවසානයේ දී සියල්ලන්ම කොන්දේසි රහිතව පාරිභෝගිකයන්ගේ (සමාජයේ ජීවත්වන සියල්ලන්ගේම) අණසක යටතේ සිටින නිසයි.

අපිට කෝම්පිට්ටු පරිභෝජනය කළ නොහැකියි. අපි යම් පිරිසක්ව කෝම්පිට්ටු හදන ශ්‍රමය සඳහා යොදවන්නේ ද, ඔවුන්ගේ ඒ කාලය සඳහා ගෙවිය යුතු යැයි තීරණය කරන වේතනයක් ගෙවන්නේ ද, එහි දී එම සමාජයේ සියළු වේතනවල අගය අඩු වී යයි.

කෝම්පිට්ටු වෙනුවට සමාජයට අගයක් එකතු කරන කාර්ය/සේවාව කුමක්දැයි කියා තීරණය කරන්නේ මැදිහත්වීම් අඩු වූ වෙළඳපල විසිනි. වෙළඳපලක් තුළ මැදිහත්වීම් වැඩි වෙද්දී සමාජයට අගයක් එකතු කරන කාර්යයන්/සේවාවන් මොනවාදැයි කියා පෙන්වන වෙළඳපල ලක්ෂණ සොයාගැනීමට අසීරු වී යයි.

මාක්ස් එංගලන්තයේ පළමු ජාත්‍යන්තරය නැමති සංවිධානයට එකතුවෙද්දී එහි සිටි සාමාජිකයන් වෘත්තීය සමිති හරහා අයිතීන් දිනාගන්නට කටයුතු කරමින් සිටියහ. එහෙත් ඒ වෙනුවට විප්ලවය තුලින් වේතන නොමැති සමාජවාදය සඳහා යෑමට කළ යුතු යැයි මාක්ස් කියා සිටියේය. වේතන නොමැති සමාජවාදය පටන් ගනිද්දීම බංකොළොත් විය. එසේ වුවත්, අදත් වෙළඳපල තුළ වේතන තීන්දු කළ හැකි යැයි සිතන අය නොමඳ වෙති.

වේතන සහ මිල ගණන් විසින් ලබාදෙන අනර්ඝ වූ මාර්ගෝපදේශකය නම් සම්පත්, ස්වභාවික සහ මිනිස් සම්පතත්, කාර්යක්ෂම ලෙසින් පරිහරණයයි.

වෙළඳපලට මහත් සෙයින් මැදිහත්වීම් එල්ල කරමින් කටයුතු කරද්දී ක්ෂය වී යන්නේ රටක සියළු පුරවැසියන්ට අයිති සම්පත් වෙති. සමාජයේ යම් පිරිසක් තමන්ගේ වේතන වැඩිකරගත්තා යැයි විශ්වාස කළ ද අවසානයේ දී ඔවුන් සැබැවින්ම තවත් දුප්පත් වී සිටිති.

සමාජමය ලෙසින් අත්‍යාවශ්‍ය ශ්‍රමය මාක්ස් හැඳින්වූයේ “අගය” හැටියටයි. ඔහු නැවත නැවතත් ඔහුගේ මේ අගය ගැන නිර්වචනයන් ගෙනහැර පාන ලද්දේය. එය මාක්ස් ගෙනෙන ලද අගය පිළිබඳ න්‍යායක් නොවේ. ඩේවිඩ් රිකාඩෝ නැමති සම්භව්‍ය අර්ථ ශාස්ත්‍රඥයාගේ බස් වහර යොදාගන්නා ලද නිසා පසුකාලීන මාක්ස්වාදීන් එය අගය පිළිබඳ න්‍යායක් ලෙසින් ගෙන සංවාදයේ යෙදෙති. අගය පිළිබඳ න්‍යායන් ඉදිරිපත් කළේ රිකාඩෝ සහ ඇඩම් ස්මිත් විසිනි. ඔවුනට අනුව භාණ්ඩ හුවමාරු වනුයේ ඒවායේ අඩංගු ශ්‍රම වැයට සරිලන අන්දමින් ය. එහෙත් මාක්ස් විසින් සිය දාස් කපිතාල් කෘතියේ පළමු වෙළුමෙන් “ඇඩම් ස්මිත්, රිකාඩෝ සහ අනෙක් අය විශ්වාස කරන අන්දමට සාමාන්‍ය මිල ගණන් ඍජුවම භාණ්ඩවල අගයන් හා සම්පාත වෙන්නේ නැත,” යැයි ලියන ලද්දේය. ස්මිත්ගේ අගය පිළිබඳ ශ්‍රම න්‍යාය මාක්ස් යොදාගත්තේ ඔහුගේ විශ්ලේෂණයට පිවිසීම සඳහා පමණි. න්‍යායයක් ඔප්පු කරන්නට හෝ නිශ්ප්‍රභා කරන්නට නොවේ.

දාස් කපිතාල් හි තෙවැනි වෙළුමේ දී මාක්ස් විසින් අගය පිළිබඳ නියමයක් (law of value) ගැන සඳහන් කරන්නේ ධනවාදයේ දී සම්පත් වෙන්කිරීමේ ඇතිවන ගැටළු සම්බන්ධයෙනි. එය මිල ගණන් තීරණය කිරීම ගැන නොවන්නකි.

මාක්ස් ගෙනෙන අගය පිළිබඳ නියමය නිෂ්පාදනයේ යෙදී සිටින ජනතාව අතර ඇති සමාජමය සබඳතා ගැන වූවකි. නිෂ්පාදන ක්‍රියාවලියේ අඩංගු මුදල්, පාරිභෝගික භාණ්ඩ, සහ යන්ත්‍ර සම්බන්ධයෙන් මිනිසුන් අතර ඇති සබඳතා දිහා බැලීම පමණකි. ඒ සබඳතා ගැන ද ඔහු මුළුමනින් සලකා නොබැලූ නිසා ඔහු ගෙනෙන ලද මතවාදය මහත් දෝෂ සහගත වූහ.

මිනිසුන් අතර සබඳතා ගැන කිසිදු උනන්දුවක් නොදක්වන වෙළඳපලට ඉඩ දීම නිසා, එනම් සියල්ලන්ගේම අවශ්‍යතා සපුරාගැනීම සඳහා ඉඩකඩ විවෘත කිරීම නිසා, එවැනි සමාජයක සියල්ලන්ගේම ආර්ථික සමෘද්ධියට මඟ පෑදේ. වෙළඳපල තුළ කෝම්පිට්ටු හදන අයට තැනක් නොමැතිවීම නිසා ඔවුන් අලෙවි කළ හැකි වූ වෙනත් කාර්ය/සේවා සඳහා යොදවන ශ්‍රමයක නියැළෙති. එහි දී සමාජයේ සියල්ලන්ගේම සැබෑ වේතන ඉහළ යයි.

ඵලදායී ශ්‍රමය සහ නිෂ්ඵල ශ්‍රමය අතර වෙනස හඳුනාගන්න