පළමු කොටස සඳහා මෙතනින් පිවිසෙන්න

මා මිත්‍ර බුවා කලින් ලිපියේ දී මතක් කල පරිදි “වෙළඳ ඒකාධිකාරය Monopoly” නම් තවත් සංකල්පයක් පිලිබඳව අවධානය යොමුකිරීම වැදගත්ය. මදකට සිතන්න Xනගරයේ පොල් වෙළදාම සඳහා සිටින්නේ පියදාස මුදලාලි පමණක්ම කියා.ඔහුට පොල් ගෙඩියක මිල නියම කිරීමට අසීමිත නිදහසක් ඇත.මක්නිසා ද යත් මිල කීයක්වුව ද අත්‍යාවශ්‍ය භාණ්ඩයක් බැවින් පාරිභෝගිකයාට  පියදාසගෙන් ම පොල් මිලදී ගැනීමට සිදුවීමයි. (ආහාර පිසීම සඳහා පොල් වෙනුවට වෙනත් විකල්ප සදහා යාමට ඇති ඉඩකඩ සීමිතය -නමුත් පාරිභෝගිකයා පොල් ටොෆි සෑදීම වැනි අමතර වැඩ සදහා යොමු නොවී සිටීම අපේක්ෂා කල හැක) .

දැන් නැවත් අප කලින් කියූ තරඟකාරී පොල් වෙළඳපල දෙස හැරෙමු. එකිනෙකා හා තරඟයට පොල් මිල රු50, රු45, රු40 ලෙස අඩු කරමින් තම ලාභය අඩු කරගන්නවාට වඩා වෙනත් දෙයක් පියදාසට හා සිරිසේනට කල නොහැක්ද? තම ආරක්ශාව වෙනුවෙන් මේ දෙදෙනාට සම්මුතියකට එලඹිය හැක. “නගරයේ පොල් ව්‍යාපාරිකයන් ගේ ඒකාබද්ධ සංවිධානය” වැනි ලේබලයක් යටතේ පියදාසට හා සිරිසේනට එක කොඩියක් යටට ගොනු වී පොල් සඳහා අවම මිලක් නියම කළ හැක. නගරවාසීන් ගේ වාසනාව මත සමහර විට මේ මිල සැබැවින් ම සාධාරන මිලක් හෝ, නොඑසේ නම් මුලින් ම තිබූ රු 50 ද ඉක්මවා යන කලු කඩ මිලක් ද විය හැක. පුද්ගලික ව්‍යාපාරිකයන් දෙදෙනෙකු ගෙන් සමන්විත තරගකාරී  නගරයේ පොල් වෙළදපල දැන් ව්‍යාපාරිකයන් දෙදෙනා ගේ සම්මුතිය නිසා යලිත් ඒකාධිකාරක් බවට පත්වී නැද්ද?(සමාන වෙළඳාමක නිරතවන ව්‍යාපාරිකයන් සංවිධානගතවීම වරදක් යයි මෙයින් කිසිසේත් ම අදහස් නොකෙරේ)

මාගේ නිරීක්ශනයට අනුව නම් ප්‍රයෝගිකව අප රට තුල සිදුවන්නේ මෙයයි. ලංකාවේ LPගෑස් ඒකාධිකාරය හිමිකරගෙන ඇති ෆෙල් හා ලාෆ් යන සමාගම් අප බලාපොරොත්තු වූ පරිදි ගෑස් සිලින්ඩරයක මිල තරගාරීව අඩු කිරීම වෙනුවට රජයට ද බලපෑම් කර රජය සමඟද එකඟතාවයකට පැමිණ මිල සූත්‍රය නම් ක්‍රියාවලියක් හරහා සමඟිව මාස 3 කට වරක් ගෑස් මිල වැඩි කරයි.

අපගේ අවධානය යොමු වන අනෙක් ඉසව්ව නම් අද රටේ දැවෙන ප්‍රශ්නය වන විදුලි ගාස්තුව තරඟකාරී වෙළඳපලක් තුල කෙසේ පවතී ද යන්නය.

මෙහිදී මුලින් ම අප විස්න් අවබෝධ කරගතු යුතුව ඇත්තේ විදුලි බලය, ජංගම දුරකථන සේවා හෝ පොල් වලට වඩා වෙනස් භාණ්ඩයක් බවයි. ජල විදුලිය නම් ජංගම දුරකථන සේවා සහ පොල් වලට සන්සන්දානාත්මක වුවද (විශාල ආර්මභක පිරිවැයක්[initial cost]මිස එදිනෙදා ධාවන පිරිවැය[running cost] විශාල නොවීම). මේ වන විට විශාල ලෙස භාවිත වන ඛණිජතෙල් මගින් නිපද වන විදුලිය කිසිසේත් ම  කිසිසේත් ම ජංගම දුරකථන සේවා හෝ පොල් වලට සංසන්දනාත්මක නොවේ. එනම් ඛණිජතෙල් නිතර මිල වෙනස් වන මුලුමනින් ම ආනයනය කරන භාණ්ඩයක් බැවින් විදුලිය නිපදවිමට විශාල පිරිවැයක් දරන්නට සිදුවීම අනිවාර්යය.(විදුලියේ නිශ්පාදන පිරිවැය ගැන දත්ත මෙතන තියෙනවා). එනම් කුමන සමාගමකට වුව ද තම නිශ්පාදන පිරිවැය පියවාගෙන සාධාරන ලාභයක් ද ලබා තරඟකාරී අඩු මිලකට විදුලිබලය වෙලඳපලට නිකුත් කිරීමට හැකියාවක් නොමැති බව පැහැදිලිය.  අ‍නෙක් අතට අඩු මිලට – වැඩි වෙළඳාම යන සංකල්පය යටතේ වැඩි විදුලි පරිභෝජනයකට (ජංගම දුරකථන සමාගම් කරන්නාක් මෙන්) ජනතාව පොළඹවා ලාභය වැඩි කිරීමට ද නොහැක්කේ විදුලිය ස්වාභාවයෙන් ම සීමිත සම්පතක් වන බැවින් සහ ලොවම අගයන බලශක්ති සංරක්ශණය යන සංකල්පය  අප රටේ ජනතාව තුලද පැලපදියම් වී ඇති බැවිණි. කතාකරනවාට කෙටි පණිවිඩ යවනවාට අමතරව අන්තර්ජාල සේවා, ලොතරැයි ප්‍රතිපල, නිඩුස් ඇලර්ට්ස්, ප්‍රශ්න විචාරක, සුපිරිතරු තේරීම වැනි නිර්මාණාත්මක ක්‍රියාවන් හරහා තම අලෙවිය වැඩිකරගැනීමට ජංගම දුරකථන සේවාවන් සතු ශක්‍යතාව විදුලිය අලෙවි කරන ව්‍යාපාරිකයෙකුට නැත.

නමුත් රජයේ ඒකාධිකාරයෙන් විදුලි වෙළඳාම ඉවත් කලොත් අපට එක් දෙයක් නම් බලාපොරොත්තු විය හැක.එනම් ෂෙල් හා ලාෆ් සමාගම් වල රංගනය විදුලිය හරහා ද අත්දැකීමට ලැබීමය.