මිනිස් සිත තුල පවතින ආශාව නොයෙකුත් විෂය වල දී නොයෙකුත් අන්දමට විග්‍රහ කර ඇත. බුදු දහමට අනුව මෙය තෘෂ්ණාව, ආශාව, ඇලී ගැලී සිටීම වශයෙන් ද සමාජ හා ආර්ථික විද්‍යාවේ දී උවමනාව, කැමැත්ත, රුචිය යනාදී වශයෙන් ද දක්වයි. මෙය සාමාන්‍ය ජන ජීවිතයේ දී ආශාව කියා හැඳින්වේ. මෙලොව එලිය දකින හැම පුද්ගලයෙකුම ආශාවන් පොදි බැදගෙන එනවා යයි කියමනකි.

මිනිස් සිත නිතරම ගෞරව ලබන්න සූදානමකින් සිටින්නකි. මෙය අගුපිලේ සිටින සිඟන්නාගේ පටන් කිරුල දරණ රජතෙක් ම පවතින්නකි.

ලෞකික ජීවිතය පවත්වා ගෙන යාමේ දී මිනිස් සිතට උවමනාවන් රාශියකි. කෑම, බීම, ඇඳුම්, පැළඳුම්, යාන වාහන, වතුපිටි, ගේ දොර, හරකාබාන, මිල මුදල්, විදේශ ගමන්, විලාසිතාවන්, නාට්‍ය දර්ශන යනාදිය මින් සමහරෙකි. මේවා එකක් සපුරා ගන්නා විට තවත් ඒවාට ආශාව ඇති වෙයි. මේ විදියට මිනිසා ආශාවන් රාශියක් පොදි බැඳගෙන සිටී. මේ සියල්ලටම වඩා වැදගත් වන්නේ තමාට “සැලකිය යුතු” තත්වයක් ලබා ගැනීමේ ආශාවයි.

“සැලකිය යුතු තත්වයක්” ලබා ගැනීම සඳහා ඉදිරිපත් විය යුතු අවස්ථා සමාජයේ කොතෙකුත් ඇත. විභාග, තරඟ, උත්සව, ප්‍රදර්ශන, ලෝක සම්මේලන, මින් සමහරකි. පශ්චාත් උපාධියක් ලබාගන්නට විදේශ රටකට යන්නේ “සැලකිය යුතු ස්ථානයක්” ලබා ගැනීමට ඇති බලවත් ආශාව නිසයි. දක්ෂ ඔලිම්පික් ශූරයෙකු වීමට, දක්ෂ ක්‍රීඩකයෙකු වීමට, කිමිදුම්කරුවෙකු, ගුවන් නියමුවෙකු, ගීත ප්‍රබන්ධකයෙකු වීමට ඉදිරිපත් වන්නේ තමා “සැලකිය යුතු” පුද්ගලයෙකු බවට පත්වීමට ඇති බලවත් ආශාව නිසයි.

ශ්‍රේෂ්ඨ පුද්ගලයෙකු සතු විශේෂ ලක්ෂණ තුනකි. 1. ඔහු සුචරිතයෙහි නියැලි හෙයින් ඔහුට චරිතයක් නැත. 2. බුද්ධිමත් හෙයින් මනස නිරවුල්ය. 3. තැති නොගන්නා හෙයින් අභීතය. -කොන්ෆියුසියස්

ශ්‍රේෂ්ඨ වැඩක් නොකර වීරයෙකු විය නොහැක. හොඳ වැඩකට මඩ ගසමින් ගුණවත්වීමට බැරිය. ඔබේ ආශාව ගරු සැලකිලි ලැබීමට ද? එසේ නම් ඒ පිණිස කටයුතු කරන්න.

-සුමනදාස සමරසිංහ, චිත්ත ධර්ම විද්‍යා පත්‍රය