2012.09.19 – ලංකාදීප – මිලින්ද මොරගොඩ

ඉන්දියාවේ, කපිලවස්තු පුර සර්වඥ ධාතූන් වහන්සේලා මෙරටට වැඩම වීය. දිවයිනේ නොයෙක් තැන් වල මහජන ප‍්‍රදර්ශනයට ඉඩදීම බොදු බැතිමතුන් ලද මහත් ආශ්වාදයකි.  බුදුරජාණන් වහන්සේගේ ශාරීරික ධාතූන් දැක සිත මහත් සේ පහදවාගත් පොදු ජනතාවට බුද්ධ දර්ශනයෙහි ගැඹුර අවබෝධ කර ගැනීමට අවස්ථාවක් උදා වී තිබේ.

සමානාත්මතාව බුද්ධ දර්ශනයේ වැදගත් ම ලකුණයි. උස් – පහත්, කුල – මල බේධ එහි නැත. විසාකා තරමටම පටාචාරාව ද සමාන වූවාය. ශුද්ධෝදන රජු හෝ යසෝදරාව මහා උපාසක උපාසිකාවන් වූයේ නැත. රාහුල පුතු සංඝ ශාසනයට ඇතුලත්ව සිටි නමුදු මට්ටකුණ්ඩලී ද ලක් වූයේ එකම දයාවකටය. මහත් ධනයක් යොදවා පූජා ලෙස ලැබූ ජේතවනාරාමය ද පාරිල්‍යෙය වනය ද බුදු රජාණන් වහන්සේට එකම සෙවනක් විය.

බුද්ධ දේශනාව අකාලිකය. එය සදාකාලයටම ගැලපෙන දර්ශනයකි. තමන් ගේ දහම හෙයින් විශ්වාස නොකරන ලෙස බුදු රජානන් වහන්සේ දේශනා කර ඇත.  බුදු දහම පවා ප‍්‍රශ්න කර, සැක හැර අවබෝධ කර ගන්නා ලෙස කාලාම සූත‍්‍රයෙහි දැක්වෙයි. රන් කරුවෙකු පිරිසිදු රන් හඳුනා ගන්නට රන් කැබැල්ලක් කපා කොටා පුලූස්සා බලන්නාක් මෙන් එය කරන්නැයි එම බුදු වදනෙහි සඳහන්ය. බුදු දහම අදහන්නෝ විනා එහි දර්ශනය අනුව එහි හැසිරෙන සුධීමතුන් විරලය. සියලූ දෙනාටම සම සිත, සම මෙත පැතිරවූ බුදු රජාණන් වහන්සේ ගේ පරිනිර්වාණයෙන් පසු ඉතිරිවූයේ ධර්මයයි. ධර්ම අවබෝධය ඇතිවන්නේ පවතින සමාජ ආර්ථික පසුබිම අනුවය. කපිල වස්තුපුර සර්වඥ ධාතු ප‍්‍රදර්ශනයේ දී ලාංකික බොදුනුවන් අතුරින් ඇතමෙකු සමාජ සමානාත්මතාව ඉක්මවා ක‍්‍රියා කළහ. ධනයෙන්ද, බලයෙන් ද දුගි දුප්පත් ජනතාව අවු වැසි නොතකා පැය ගණන් පෝලිම් වල සිටිය දී විශෙෂ බලපත‍්‍රලාභී ඇති හැකි පිරිස පෝලිම පැන ධාතු වන්දනා කරන්නට සමත්විය. දිවයිනේ නොයෙක් තැන පොලිම් වල පැය ගණන් සිටි පොදු ජනතාවට දන් ද, පැන් ද සැපයුන බව ඇත්තකි. එහෙත් එයින් සිත පහදාගත හැකිද? මෙතැන පමණක් නොව ආගමික භක්තියෙන් ඇලලී ජනතාව එකතුවන කවර පූජණීය බිමක ද මෙය ම අඩු වැඩි වශයෙන් සිදුවෙයි.

මම මෙවැනි සිද්ධි ගැන සාකච්ඡ කළෙමි. ‘‘ පෙර පින් කළ ඇත්තන්ට එහෙම වඳින්නට පින පෑදුනා. අපි මෙහෙම දුක් විඳගෙන වඳින්නට යන්නේ මතු සසරේ එහෙම නොවෙන්නයි. නිවන් දකින්නයි.’‘ එය බොදුනුවෙකු දැක්වූ එක් අදහසකි. උපේක්ෂා සහගතය. බෞද්ධකම පදක්කමකි. බුදු දහම තම ආගම කරගත්තේ උපතින්ය. බුද්ධ දේශනාවේ හරය අවබෝධකරගත් ජන සමාජයකින් රටට අත්පත්වන්නේ සෙතකි.

පස් පවු, දස අකුසල් සහ අට ලෝ දහම බුදු දහම දක්වන මූලික කරුණුය. දහමට අනුකූලව හැසිරෙන බව ශ්වේත වර්ණ ඇඳුමෙන් හෝ පුදන පූජා භාණ්ඩයක තරමින් විදහා නොදැක්වෙයි. තමන් කරන කියන දේ තමන් පසු පස හෙවනැල්ලක් සේ ඇදෙන බව සැලකිය යුතුය. සර්වඥ ධාතූන් වන්දනාවෙහි යෙදුන ලාංකිකයන් හැම දෙනාම බුදු රජාණන් වහන්සේ ගත් මග නිසි ලෙස දකින්නට වැයම් කළා නම් යහපත්ය. ධනය, බලය නොව වැදගත්වන්නේ දහම දැන දහමෙහි හැසිරීමය.