බැක්ටීරියා යනු පියවි ඇසට පෙනෙන දෙයක් නොවෙයි. අප අපට පරිසරයේ ඇති තරම් බැක්ටීරියා ජීවත් වෙයි. අපට හිතකර මෙන්ම අහිකර බැක්ටීරයා ද ඒ අතර ඇත. අප රෝගී කරන්නේ ඒ අහිතකර බැක්ටීරියාවන්ය. පියවි ඇසට නොපෙනෙන ක්ෂුද්‍ර ජීවීන් විශේෂයක් ලෙස සැලකෙන බැක්ටීරියා දැක ගැනීමට අන්වීක්ෂයක් අවශ්‍ය වෙයි. ඒත් විද්‍යාඥයන්ට, කඩොලාන වගුරකින් නව බැක්ටීරියා විශේෂයක් හමුවී තිබේ. මේ බැක්ටීරියාව එසේ මෙසේ බැක්ටීරියාවක් නොවෙයි. යෝධ ...

ජුරාසික් වර්ල්ඩ් චිත්‍රපට මාලාවේ අවසන් චිත්‍රපටය, ‘ජුරාසික් වර්ල්ඩ්: ඩොමිනියන්’ මේ දිනවල ලොව පුරා පමණක් නොවෙයි, අප රටේ ද සිනමාහල්වල දකින්න ලැබේ. අවුරුදු මිලියන 66 කට පෙර අතීතයේ මිහිමත රජ කළ බිහිසුණු ඩයිනසෝරයන් ගැන අපගේ කුතුහලය අවුස්සමින්, ඒ ඩයිනසෝරයන් ගැන උනන්දුවක් ඇති කිරීමට ‘ජුරාසික් වර්ල්ඩ්’ පමණක් නොව, ‘ජුරාසික් වර්ල්ඩ්’ චිත්‍රපට පෙළේ ආරම්භය වූ ‘ජුරාසික් පාර්ක්’ චිත්‍රපට ත්‍රිත්වය ද සමත් විය. පෙර ...

ජූනි 16 වන අද ලෝක මුහුදු කැස්බෑ දිනයයි. වසර මිලියන ගණනක් පුරාවට අපගේ වෙරළ තීරවලට සඳ ඇති රැයවල පැමිණි සිය අනාගත වර්ගයා බිහිකරන ලද මේ මණරම් සත්වයින් මිනිසාගේ ක්‍රියාකාරිත්වයන් නිසාම වඳවෙමින් පවතිනවා. අද දිනය මුහුදු කැස්බෑ දිනය ලෙස නම්කොට විවිධ වැඩසටහන් සිදුකරන්නේ මේ වටිනා සතුන් ආරක්ෂාකර ගැනීමටයි. මුහුදු කැස්බෑවුන්ට ඇති තර්ජන අතර;1. මාලු දැල්වල පැටලී ගැලවීගත නොහැකිව මිය යාම2. ...

එකෝමත් එක කාලයක, හරියටම කීවොත් අවුරුදු මිලියන 245 ත් 66 ත් අතර කාලයේ පෘථිවියේ රජ කළේ ඩයිනසෝරයන්ය. ඩයිනසෝරයෝ පෘථිවියේ ආධිපත්‍යය පතුරුවා ගත් දැවැන්තයෝ වූහ. ඒත්, එක් දෛවෝපගත දිනයක, පෘථිවියේ හැපුණු යෝධ ඇස්ටරොයිඩයක් එසේත් නැතිනම් ග්‍රහකයක්, ඩයිනසෝරයන්ගේ ඉරණම තීරණය කළේය. ඩයිනසෝරයන් මිහිමතින් තුරන් කර දැමීමට අභ්‍යවකාශය හරහා ආ ඒ ඇස්ටරොයිඩ් යෝධයා සමත් විය. ක්ෂීරපායීන් පරිණාමය සිදුවී, තවත් වසර මිලියන ගණනකට පසු ...

අවුරුදු මිලියන 66 කට පෙර මිහිමත රජකළේ ඩයිනසෝරයන්ය. ඇතැම් ඩයිනසෝරයන් දැවැන්තයන් වූ අතර ඇතැම් ඩයිනසෝරයන් කුකුළන් තරම් පුංචි විය. මිහිමත විසූ අපූරුතම ජීවීන් වර්ගය ඩයිනසෝරයන් බව අවිවාදයෙන් පිළිගත යුතුය. ඩයිනසෝරයන් අතරින් වඩාත් ජනප්‍රිය ඩයිනසෝරයා වන්නේ ටයිරැනසෝරස් රෙක්ස්ය. කෙටියෙන් කීවොත් ටී. රෙක්ස්ය. ටී. රෙක්ස් මොන විදියේ සතෙක්ද? එයාගේ පෙනුම මොන වගේද? එයා ජීවත් වුණේ කොහොමද? දැන් මේ ප්‍රශ්නවලට පිළිතුරු සොයා දෙන්න, ...

ජගත් සාගර දිනයට සමගාමීව එක්සත් ජාතීන්ගේ ජාත්‍යාන්තර සාගර පත්ල පිළිබඳ ජාත්‍යාන්තර අධිකාරිය සංවිධානය කළ නිර්මාණ තරගාවලියේ දෙවන ස්ථානය හිමිකර ගැනීමට ශ්‍රී ලංකාව නියෝජනය කළ නයනාංජනී මොනරවිල සමත් විය.අවුරුදු 16 ට වැඩි, ලොවපුරා තරගකරුවන් රැසක් අභිබවා ඇය මෙම ජයග්‍රහණය ලැබීම සුවිශේෂත්වයකි. නයනාංජලී මොනරවිලගේ නිර්මාණයෙන් මුහුදු පත්ල ගවේෂණය කර ශබ්ද උපකරණ සහ සෝනාර් භාවිතයෙන් පත්ල ගවේෂණය කරන්නේ කෙසේ දයන්න විදහා දැක්වෙයි. මෙම ...

අයිස් යුගයේ ජීවත් වූ දැවැන්තයකු වන්නේ මැමතාය. මැමතුන් ප්‍රමාණයෙන් සහ පෙනුමින් අලි ඇතුන්ට සමාන වුවත්, අලි ඇතුන් යනු මැමතුන්ගේ ආදීතමයන් නොවෙයි. නව තාක්ෂණයේ දියුණුවත් සමඟ අද වනවිට විද්‍යාඥයන්ට වඳ වී ගිය මැමතුන්ගේ සුරැකුණු සිරුරුවලින් ජාන වෙන් කර ඒවා පැහැදිලිව හඳුනා ගැනීමට හැකි වී ඇත. තව වසරකින් හෝ දෙකකින් මැමත් පැටියකුට පණ දීමට ද විද්‍යාඥයෝ සූදානම් වෙති. ඒ කෘත්‍රිමව නිපදවන මැමත් ...

ස්වභාව විද්‍යාව පිළිබඳ නොබෙල් ත්‍යාගය ලෙසින් හැඳින්වෙන ‘ලීනියන් පදක්කම’ මෙවර ශ්‍රී ලාංකික පර්යේෂකයෙකු සහ ස්වභාව විද්‍යාඥයකු වන ආචාර්ය රොහාන් පෙතියාගොඩ මහතාට පිරිනමා ඇත. ලන්ඩනයේ ලීනියන් සමාජය මගින් ලෝකය පුරා විසිරී සිටින විශිෂ්ට ශාක විද්‍යාඥයන් සහ සත්ව විද්‍යාඥයන් වෙනුවෙන් 1888 වසරේ සිට වාර්ෂිකව පිරිනමන මෙම පදක්කම, ශ්‍රී ලාංකිකයෙකුට හිමිවූ පළමු අවස්ථාව මෙය වේ.එමෙන්ම ආචාර්ය රොහාන් පෙතියාගොඩ මහතා මෙම පදක්කම දිනූ ආසියාවේ ...

'ඩයිනසෝර්' යනු බිහිසුණු උරගයා යන අදහසය. ඒත් ඩයිනසෝරයන් උරගයන් නොව, වඩාත් සමීප කුරුල්ලන්ට බව විද්‍යාඥයන්ගේ අදහසය. ඒ, පොසිලකරණයට ලක්වුණු ඩයිනසෝර අස්ථි කුරුල්ලන්ගේ අස්ථිවලට බෙහෙවින් සමාන වීම නිසාය. රැප්ටරයන්, ටී රෙක්ස් ආදී පසුපස ගාත්‍රා එසේත් නැතිනම් කකුල්වලින් ඇවිද්ද ඩයිනසෝරයන් බිහිසුණු විලෝපිකයන් ලෙස සැලකෙයි. රැප්ටරයන්ට දිගු ක්‍රියාකාරී ඉදිරිපස ගාත්‍රා එසේත් නැතිනම් අත් තිබුණු අතර තියුණු නියවලින් ද ඒවා සමන්විත විය. රැප්ටරයන්ට වඩා ...

දශක තුනකට පෙර, පුරා විද්‍යා ගවේෂණ කණ්ඩායමක්, නවසීලන්තයේ 'මවුන්ට් ඕවන්' කඳුකරයේ පිහිටි ලෙන් පද්ධතිය ගවේෂණය කරන්න විය. මේ ලෙන් පද්ධතිය ගවේෂණ කණ්ඩායමක් ගවේෂණයට ලක් කළ පළමු අවස්ථාව ද මෙය විය. ගවේෂණ කණ්ඩායම එක් ලෙනක් පරීක්ෂා කරමින් සිටිද්දී, එය තුළ තිබී මහ අමුතු දෙයක් හමුවිය. එය කණ්ඩායම තැති ගැන්වීමට සමත් විය. එය කොඳු ඇට පෙළ සීතල කරවන, හිරිගඩු පිපෙන ආකාරයේ සිත් ...

අපගේ මේ ලෝකය ජීවයෙන් පිරුණු හරි අපූරු තැනකි. ගැහැනු සතුන්ගෙන් සහ පිරිමි සතුන්ගෙන් පිරුණු විස්මිත තැනකි. මේ ලෝකයේ අඩක් ගැහැනු අඩක් පිරිමි සතුන් ද සිටිනවා කීවොත් ඔබ පුදුම වේවි. ඒක ඇත්ත. එවැනි සතුන් සිටින අතර, මේ එවැනි එක් සතකු ගැන කතාවකි. එයාගේ නම 'චාලී' ය. 'චාලී' වන්දෙකි. සුරතලේට ඇති කරන වන්දෙකි. නිසොල්මනේ සිටිද්දී, කොළ පැහැති බෝංචි කරළක් වැනිය. 'චාලි'ගේ හිමිකාරිය; ...

Savandara (සැවැන්දරා) Tamil: Vettver, Kuruver Vetiveria zizanioides, or Chrysopogon zizanioides closely related to Sorghum but shares many morphological characteristics with other fragrant grasses, such as lemongrass (Cymbopogon citratus), citronella (Cymbopogon nardus, C. winterianus), and palmarosa (Cymbopogon martinii).bring down body heat and are packed with natural antioxidants that reduce inflammation in the body. As for the roots, the essential oil extracted ...

ලෝකයේ උසම කන්ද (ශිඛරය) කුමක්දැයි ඇසුවොත් ඊට පිළිතුර 'එවරස්ට්' ය. ඒත් ඉදිරි දශකයේ එවසර්ට් ශිඛරයේ උස අඩුවී, එය ලොව උසම ශිඛරය නොවීමට ඉඩ ඇතැයි විද්‍යාඥයෝ අනතුරු අඟවති. හිමාල අඩවියේ පිහිටා ඇති 'එවරස්ට්' ශිඛරය, 'හිමාල කන්ද' යනුවෙන් ද හැඳින්වෙයි. එවරස්ට් ශිඛරය ඇත්තේ චීන නේපාල දේශසීමාවේය. චීන ජාතිකයන් එවරස්ට් හඳුන්වන්නේ ‘කොමොලංමා’ යන ටිබෙට් නාමයෙනි. නේපාල වැසියන්, එවරස්ට් හඳුන්වන්නේ ‘සාගර්මාතා’ යනුවෙනි. ඒ, ආසියාවේ ...

ඩොලී කැස්සාය. කිවිසුම් යැව්වාය. ඇයට උණ ගැනී තිබුණි. ඇය හෙම්බිරිස්සා උණ වසංගතයකට මුහුණ දුන්නාය. රෝගී තත්ත්වය උත්සන්න විය. හුස්ම ගැනීම අසීරු විය. ඩොලී මියගියාය. මේ ඇයගේ කතාවයි. ඩොලී ඩයිනසෝරයෙකි. 'ඩිප්ලොඩකස්' diplodocus වර්ගයේ ඩයිනසෝරයෙකි. 2019 වසරේ චීනයේ හුබෙයි පළාතේ වූහාන් නුවරින් ආරම්භ වුණු 'කොවිඩ් 19' වසංගතය තවමත් අපට හිසරදයකි. ඒ නිසා වසංගතයක බිහිසුණු බව දැන් අප හොඳින් දනී. අප දන්නා අතීතයේත්, ...

පුරාණ ලංකාවේ, නොයෙක් නොයෙක් අපූරු සතුන් සිටි බවට මේ වනවිට සාක්ෂි ලැබී ඇත. හිපපොටේමස් සතුන්, සිංහයන්, ව්‍යාඝ්‍රයන් ආදිය සහ රාජාලියන් වැනි යෝධ කුරුලු විශේෂ ඒ අතර සිටින බව පොසිල අස්ථි සාක්ෂි දරයි. පසුගිය දා අතීතයේ අප රට ජීවත් වුණු රයිනෝසිරස් සතුන් ගැන අපූරු කතාවක් අසන්න ලැබුණි. වසර අසු දහසකට පෙර, අප රට ජීවත් වුණු මෙම රයිනෝසිරස් සතුන්, උල්කාපාත වර්ෂාවක් හේතුවෙන් ...

හැකරැල්ලා, කංකුණ්ඩා ආදිය අයත් වන්නේ සහස්‍රපාදිකයන් එසේත් නැතිනම් සන්ධිපාදිකයන් අතරටය. ඉංග්‍රීසියෙන් මොවුන් හැඳින්වෙන්නේ 'මිලිපීඩ්' (Millipede) යනුවෙනි. 'මිලිපීඩ්' යන වදනේ අරුත, 'පාද දහසක් ඇත්තා' යන්න ය. ඉංග්‍රීසියෙන් 'සෙන්ටිපීඩ්' (Centipede) යන්නෙහි අරුත 'පාද සියයක් ඇත්තා' යන්නය. 'සෙන්ටිපීඩ්' සඳහා උදාහරණය පත්තෑයා ය. 'මිලිපීඩ්' මෙන්ම 'සෙන්ටිපීඩ්' ද පොදුවේ සිංහලෙන් හැඳින්වෙන්නේ සන්ධිපාදිකයන් යනුවෙනි. 'මිලිපීඩ්' යැයි කීවත්, 'මිලිපීඩ්' ලෙස හැඳින්වෙන ජීවීන්ට පාද දහසක් නැත. වැඩිම පාද ...

ශ්‍රී ලංකාවෙන් මෙතෙක් කිසිම දිනක දැක නැති සංචාරක පක්ෂියකු සිංහරාජය ආශ්‍රිත මෝනින් සයිඩ් ප්‍රදේශයෙන් වාර්තා වූ බව ගාල්ල වනජීවී සංරක්ෂණ සංගමය පවසයි. මෙම පක්ෂි විශේෂය Delichon dasypus ලෙස සත්ව විද්‍යාත්මකව හඳුන්වන අතර Asian House Martin ලෙස ඉංග්‍රීසි බසින් හැඳින්වේ. ඔවුන් කුඩා වැහි ලිහිණි විශේෂයකි. දිලිසෙන කළු නිල් පැහැති පියාපත් සහ සිරුරේ පිට පැත්තත් සුදු පැහැයට හුරු අළු පැහැති සිරුරේ යට ...

ශ්‍රී ලාංකික පර්යේෂකයන් කණ්ඩායමක් මෙරට පක්ෂි සංක්‍රමණ අධ්‍යයනයේ සුවිශේෂි මංසලකුණක් සනිටුහන් කිරීමට සමත්ව තිබේ. ඒ, GPS ටැග් කරනු ලැබූ හෙවුග්ලින් ගලුවියකු (Heuglin’s Gull) කිලෝමීටර් 20,000කට ආසන්න සංක්‍රමණ චක්‍රයක් සම්පූර්ණ කර යළි දිවයිනට පැමිණීමේ පර්යේෂණයක් මෙහෙයවමිනි. ගලුවියන් මුහුදු කපුටන් යන නමින් ද සිංහල බසින් හැඳින්වෙයි. මොවුන් ලොව පුරා ජලාශ්‍රිතව දකින්න ලැබෙන බැඳි පටල සහික පාද ඇති පක්ෂි විශේෂයකි. ගලුවියන් විශේෂ කීපයකි.කොළඹ ...

කොස්ටා රීකා රාජ්‍යයට අයත් වෙරළ තීරයේ නොගැඹුරු මුහුදට පැමිණ මුහුදු පතුළේ ගිමන් හරින ‘ඔලිව් රිඩ්ලි’ කැස්බෑවෙකි. මේ කැස්බෑවා ගැහැනු සතෙකි. අම්මා කෙනෙකි. ඇය මේ වෙරළ තීරය බලා පැමිණ ඇත්තේ සැතපුම් සිය ගණනක් දුර ගෙවා පිහිනමිනි. එය ඉතා වෙහෙසකර ගමනකි. ගමනාන්තයට පැමිණ සිටින ඇය දැන් මදක් විවේක ගනී. කොතරම් වෙහෙසකර වුණත්, ඇය මෙම චාරිකාව සම්පූර්ණ කළ යුතුය. ඊට හේතුව ඇය සිටින්නේ ...

දේශගුණික විපර්යාස පිටුදැකීමේ එක්සත් ජාතීන්ගේ 'කොප්26' සමුළුව සති දෙකක් තිස්සේ ස්කොට්ලන්තයේ ග්ලාස්ගෝව් නුවරදී පැවැත්විණි. මේ සමුළුව මනුෂ්‍ය වර්ගයාගේ අනාගතය තීරණය කරන ඉතාමත් වැදගත් පාරිසරික සමුළුවක් විය. ජගත් පරිසරවේදීන්, දිගින් දිගටම පෙන්වා දුන්නේ, ලෝකය බේරා ගැනීමට මනුෂ්‍ය වර්ගයාට ලැබෙන අවසන් අවස්ථාව මෙම 'කොප්26' සමුළුව බවය. රටවල් 200 ක රාජ්‍ය නායකයන් සහ නියෝජිතයෝ සමුළුවට සම්බන්ධ වූහ. සමුළුවේ ආරම්භක දින දෙක වෙන්වූයේ රාජ්‍ය ...