මැග්යාර් මායාකාරයෝ - 1

මැග්යාර් කියන්නේ ක්‍රි.ව​. 900 දී පමණ රුසියාවේ ස්ටෙප්ස් තණ බිම් වල ඉඳලා මධ්‍යම යුරෝපයට සංක්‍රමනය වුන ජන වර්ගයක්. ඔවුන් වර්තමාන හන්ගේරියාව ආශ්‍රිත ප්‍රදේශයේ පදිංචි වෙනවා. අද වන විට හන්ගේරියාවේ ජනගහණයෙන් 90% පමණ මැග්යාර් වරුන් ගෙන් පැවත එන අය​.

ඒත් මේ කියන්න යන්නේ මැග්යාර් වරු ගැන නෙවෙයි. "මැග්යාර් මායාකාරයෝ" (Magical Magyars) කියල හැඳින්වුන පාපන්දු කණ්ඩායමක් ගැන​. ඒ 1949-1956 කාලයේ හන්ගේරියානු ජාතික පාපන්දු කණ්ඩායම​. ලෝක පාපන්දු ඉතිහාසයේ එතෙක් මෙතෙක් බිහිවුන හොඳම කණ්ඩායම කියල සැලකෙන්නේ ඔවුන්.

මැග්යාර් මායාකාරයන් ගේ කතාව ඇතුලේ පාපන් දු වගේම දේශපාලනය සහ ඉතිහාසයත් නොමදව මුසු වෙලා තියෙනවා.

දෙවෙනි ලෝක යුද්ධය සහ ඉන් පසු හන්ගේරියාව​

දෙවෙනි ලෝක යුද්ධයේදී හන්ගේරියාව නාසි ජර්මනිය සමඟ සන්ධාන ගත වෙනවා. ඔවුන් සෝවියට් දේශයේ ආක්‍රමනයට ක්‍රියාකාරීව සහභාගී වන අතර හන්ගේරියාවේ ජීවත් වූ යුදෙව්වන් ඝාතනය කිරීම සඳහා ජර්මනුන්ට විශාල සහයක් ලබා දෙනවා. දෙවෙනි ලෝක යුධ සමයේ යුරෝපීය රටවලින් තුන්වෙනියට වැඩිම යුදෙව්වන් පිරිසක් ඝාතනය කරන්නේ හන්ගේරියාවේ (සෝවියට් දේශය සහ පෝලන්තයට පසු). ඒ මිලියන 0.5 හෙවත් යුද්ධයට පෙර යුදෙව් ජනගහණයෙන් 67% ක්.

දෙවැනි ලෝක යුද්ධය අවසන් වෙන්නේ හන්ගේරියාව සෝවියට් හමුදාවට යටත් වීමෙන්. 1945 පැවැත්වෙන මහ මැතිවරණයෙන් ජාතිකවාදීන් ජයග්‍රහනය කළත් සෝවියට් දේශයේ බලපෑම යටතේ කොමියුනිස්ට් වරු සමඟ සභාග රජයක් පිහිටුවන්න ඔවුන්ට සිදු වෙනවා. දූෂිත මැතිවරණ සහ විරුද්ධවාදීන් මර්ධනය කිරීම මගින් ක්‍රමයෙන් රජයේ බලය නතු කර ගැනීමට කොමියුනිස්ට් වරු සමත්වෙනවා. 1949 දී රටේ තනි බලය කොමියුනිස්ට් වරුන් අතට පත් වෙනවා.

මැග්යාර් මායාකාරයෝ බිහිවෙන්නේ ඒ පසුබිම තුල​.

ගුස්ටාව් සෙබෙස්

ගුස්ටාව් සෙබෙස් කියන්නේ පාපන්දු ක්‍රීඩකයෙක් සහ වෘත්තීය සමිති ක්‍රියාකාරියෙක්. 1949 දී ඔහුට හන්ගේරියානු රජය විසින් හන්ගේරියාවේ පාපන්දු ක්‍රීඩාව ගොඩනැංවීමේ වගකීම පවරනවා.

එවකට ලෝකයේ ප්‍රචලිත තෝරාගැනීමේ ක්‍රමය වුනේ රටේ දක්‍ෂම ක්‍රීඩකයන් ජාතික කණ්ඩායමට තේරීම​. නමුත් සෙබෙස් ඊට වඩා වෙනස් අදහසක් දැරුවා. ඔහුට උවමනා වුනේ දක්‍ෂම ක්‍රීඩකයන් නෙවෙයි. දක්‍ෂම කණ්ඩායම​.

තනි ක්‍රීඩා සමාජයක ක්‍රීඩකයන් ගෙන් ජාතික කණ්ඩායම තේරුවොත් අවුරුද්ද පුරාම එකට ක්‍රීඩා කරන නිසා ඔවුන් කණ්ඩායමක් වශයෙන් වඩා හොඳින් තරග කරනු ඇති බවයි සෙබෙස් ගේ මතය වුනේ.

1949 දී හන්ගේරියාව කොමියුනිස්ට් රාජ්‍යයක් වීමෙන් මේ මතය අත්හදා බැලීමේ අවස්ථාව සෙබෙස්ට හිමි වෙනවා. ඒ රජය විසින් සියළුම ක්‍රීඩා සමාජ ජනසතු කිරීම නිසා.

සෙබෙස් තමාගේ සමාජය විදිහට තෝරාගන්නේ බූදපෙස්ට් හි කිස්පෙස්ට් පාපන්දු සමාජය​. ඔහු එය හන්ගේරියානු යුධ හමුදාවට පවරාගෙන එය හමුදා ක්‍රීඩා සමාජය ලෙස පවත්වාගෙන යනවා. එහි නම "හොන්වේඩ්" ලෙස වෙනස් කෙරෙනවා මේ හොන්වේඩ් සමාජය තමයි සෙබෙස් ගේ සුපිරි කණ්ඩායමේ තිඹිරිගෙය වෙන්නේ.

ඉන්පසු සෙබෙස් කරන්නේ තමාට අවශ්‍යය ක්‍රීඩකයන් හොන්වේඩ් සමාජයට බඳවා ගැනීම. මේ සඳහා ඔහු පාවිච්චි කරන්නේ හන් ගේරියාවේ එවකට තිබූ අනිවාර්‍ය හමුදා සේවයේ නිරත වීමේ නීතිය. එමගින් ඔහු තමාට අවශ්‍ය ක්‍රීඩකයන් හමුදාවට බඳවාගෙන ඔවුන් හොන්වේඩ් සමාජයේ ක්‍රීඩකයන් බවට පත් කරගන්නවා.

සෙබෙස් හන්ගේරියානු ජාතික කණ්ඩායමට තෝරා ගන්නේ ප්‍රධාන වශයෙන් හොන්වේඩ් සමාජයේ ක්‍රීඩකයන්. ඊට අමතරව බූදපෙස්ට් නගරයේම "MTK බූදපෙස්ට්" ක්‍රීඩා සමාජයත් ජාතික කණ්ඩායමට දායකත්වයක් දක්වනවා. අනෙකුත් සමාජ වල ක්‍රීඩකයන් ජාතික කණ්ඩායමට තෝරා ගැනෙන්නේ ඉතාම කලාතුරකින්.

මායාකාරයෝ

හන්ගේරියානු ජාතික කණ්ඩායම ගොඩනැගෙන්නේ ප්‍රධාන ක්‍රීඩකයන් හය දෙනෙක් වටා.

ෆෙරෙක් පුස්කාස්

 

කණ්ඩායමේ නායකයා වුන​ පුස්කාස් සැලකෙන්නේ ලෝක ඉතිහාසයේම බිහිවුන දක්‍ෂතම ප්‍රහාරකයෙක් විදිහට​. වම් පාදයෙන් ඉතාම වේගවත් ප්‍රහාර එල්ල කල හැකි ක්‍රීඩකයෙක් ලෙස ප්‍රචලිත වුන පුස්කාස් අති දක්‍ෂ ධාවකයෙක් වගේම විශිෂ්ඨ​ පන්දුව ස්ථානගත කරන්නෙක්. ඔහු හන්ගේරියාව වෙනුවන් තරග 85 කදී ගෝල 84 ක් ලබාගත්තා. පුස්කාස් නියෝජනය කළේ හොන්වේඩ් ක්‍රීඩා සමාජය​.

සාන්ඩොර් කොචිස්

 

තරුණ ක්‍රීඩකයෙක් සහ දක්‍ෂ ප්‍රහාරකයෙක් ලෙස ප්‍රසිද්ධ වුන කොචිස් හිසෙන් පහරදී ගෝල ලබා ගැනීමේ අති දක්‍ෂයෙක්. මේ නිසාම ඔහුට "රත්තරන් හිසක් සහිත මිනිසා" යන නම පටබැඳුනා. හන්ගේරියානු කණ්ඩායමේ ප්‍රධාන ගෝල් රැස්කරන්නා වූ කොචිස් හන්ගේරියව වෙනුවෙන් තරග 68 කදී ගෝල 75 ක් ලබා ගත්තා. කොචිස් නියෝජනය කළේ හොන්වේඩ් ක්‍රීඩා සමාජය​.

නාන්ඩොර් හිඩෙග්කුටි

 

හන්ගේරියානු කණ් ඩායමේ මධ්‍ය ප්‍රහාරකයා (center forward) ලෙස කටයුතු කළ හිඩෙග්කුටි ඔවුන් ගේ උපක්‍රමවල වැදගත් තැනක් ඉසිලුවා. අති දක්‍ෂ පන්දු ස්ථානගත කරන්නෙක් වූ හිඩෙග්කුටි ප්‍රතිවාදී කණ්ඩායමේ ආරක්‍ෂකයන් අන්ද මන්ද කළ ක්‍රීඩකයෙක් ලෙස ප්‍රකටයි. ඔහු හන්ගේරියාව වෙනුවෙන් තරග 69 කදී ගෝල 39 ක් ලබා ගත්තා. හිඩෙග්කුටි නියෝජනය කළේ MTK බූදපෙස්ට් කණ්ඩායම​.

සොල්තාන් සීබොර්

 

වේගවත් ධාවනයක්, අති දක්‍ෂ පන්දු හැසිරවීමක් සහ ප්‍රභල පහරක් හිමි ක්‍රීඩකයෙක් වූ සීබොර් පැති ප්‍රහාරකයෙක් (wing forward) ලෙස කටයුතු කළා. ඔහු හන්ගේරියාව වෙනුවෙන් තරග 43 කදී ගෝල 17 ක් ලබා ගත්තා. සීබොර් නියෝජනය කළේ හොන්වේඩ් ක්‍රීඩා සමාජය​.

ජෝෂෙෆ් බොෂික්

මැදපෙළ ක්‍රීඩකයෙක් වුන බොෂික් තාක්‍ෂනික අතින් වගේම උපක්‍රම අතින් ද ඉතාමත් ඉදිරියෙන් සිටි ක්‍රීඩකයෙක්. පන්දුව ප්‍රතිවාදී පිලෙන් ඩැහැගෙන ප්‍රති ප්‍රහාරයක් සඳහා තම සගයන් මෙහෙයවීමට බොෂික් අති දක්‍ෂයෙක් වුනා. ඔහු හන්ගේරියාව වෙනුවෙන් තරග 101 කදී ගෝල 11 ක් ලබා ගත්තා. බොෂික් නියෝජනය කළේ හොන්වේඩ් ක්‍රීඩා සමාජය​.

ගියුලා ග්‍රොචිස්

"කළු දිවියා" යන අන්වර්ත නාමයෙන් හැඳින්වුන ග්‍රොචිස් කණ්ඩායමේ දැල රකින්නා. තම දැල රැකීමේ සීමාවෙ පිටතට පැමිණ ආරක්‍ෂක ක්‍රීඩයෙක් ලෙස ක්‍රීඩා කිරීමේ සම්ප්‍රදාය මුල්වරට හඳුන්වාදුන්නේ ග්‍රොචිස්. ඔහු හන් ගේරියාව වෙනුවෙන් තරග 86 කට සහභාගී වුනා. ග්‍රොචිස් නියෝජනය කළේ හොන්වේඩ් ක්‍රීඩා සමාජය​.

මීට අමතරව කණ් ඩායමේ ප්‍රමුක සාමාජිකයන් ලෙස ජෙනෝ බුසාන්ස්කි (ආරක්‍ෂක​), මිහාලි ලැන්ටෝස් (ආරක්‍ෂක​), ගියුලා ලෝරන්ට් (ආරක්‍ෂක​), ජෝෂෙෆ් සකාරියාස් (මැදපෙළ​), ලැස්ලෝ බුදායි (පැති ප්‍රහාරක​), ජෝෂෙෆ් ටොත් (ප්‍රහාරක​) වැනි ක්‍රීඩකයන් කැපී පෙනුනා.

කණ්ඩායම් උපක්‍රම​

සෙබෙස් තමාගේ කණ්ඩායම ගොඩනැංවුයේ ප්‍රධාන උපක්‍රම තුනක් උඩ​. ඒ ශාරීරික යෝග්‍යතාවය​, 2-3-3-2 කණ්ඩායම් සැකසුම සහ නම්‍යශීලී ක්‍රීඩකයන් ස්ථානගත කිරීම​.

ඒ කාලයේ පාපන්දු ක්‍රීඩකයන් අද තරම් ශාරීරික යෝග්‍යතාවය ගැන සැලකිලිමත් වුනේ නෑ. නමුත් සෙබෙස් තමාගේ ක්‍රීඩකයන් දැඩි ශාරීරික යෝග්‍යයතා වැඩසටහනක් යටතේ පුහුණු කරනවා. එහි ප්‍රතිඵලය වෙන්නේ හන්ගේරියානු ක්‍රීඩකයන් ගේ වේගවත් ක්‍රීඩා විලාශය ඉදිරියේ අනෙකුත් කණ්ඩායම් පසු බැසීම​.

ඊළඟට සෙබෙස් තම කණ්ඩායම් සැකසුම විදිහට තෝරා ගන්නේ 2-3-3-2 සැකැස්මක්. මේ සැකැස්ම ලෝකයේ ප්‍රථම වරට යොදා ගන්නේ හන්ගේරියානුවන්.

මේ සැකැස්මේ ප්‍රධානම විශේෂත්වය වුනේ මධ්‍ය ප්‍රහාරකයා (center forward) අනෙකුත් ප්‍රහාරකයන් දෙදෙනාට වඩා බොහෝ පසුපසින් ස්ථානගත කිරීම​. එකල සම්ප්‍රදාය වුනේ මධ්‍ය ප්‍රහාරකයා අනෙක්ත් ප්‍රහාරකයන්ට ඉදිරියෙන් සිට ප්‍රහාරය මෙහෙයවීම​. ඒ අනුව එකල ආරක්‍ෂනය සමන්විත වුනේ ප්‍රතිවාදී පිලේ මධ්‍ය පසුපෙළ ක්‍රීඩකයන් (center backs) මධ්‍ය ප්‍රහාරකයා ළඟින්ම සිට ඔහු වැළැක්වීම​.

නමුත් හන්ගේරියානු මධ්‍ය ප්‍රහාරකයා වුන හිඩෙග්කුටි බොහෝ පසුපසින් සිටි නිසා ප්‍රතිවාදී මධ්‍ය ප්‍රහාරකයන්ට ඔහු පසුපස බොහෝදුර ඉදිරියට එන්න සිදු වුනා. ඒ හේතුවෙන් ප්‍රතිවාදී ආරක්‍ෂක වළල්ලේ ඇතිවෙන හිල් තුලට වම් සහ දකුණු පැති ප්‍රහාරකයන් (wing forwards) වුන සීබොර් සහ බුදායි වේගයෙන් කඩා වැදුනා. ඔවුන් දෙදෙනා ප්‍රහාරකයන් දෙදෙනා වුන පුස්කාස් සහ කොචිස් සමඟ වේගවත් සහ කෙටි පන්දු ස්ථාන ගතකිරීම් මාලාවක් ඔස්සේ වේගයෙන් ප්‍රතිවාදී සීමාව ආක්‍රමනය කරමින් ගෝල ලබා ගැනීම තමයි හන්ගේරියානු පිලේ ක්‍රීඩා රටාව වුනේ.

හන්ගේරියානු පිලේ මේ වේගවත්, ආක්‍රමනශීලී සහ ආකර්‍ෂනීය ක්‍රීඩා රටාව එකල ලෝකයට අළුත්ම අත්දැකීමක් වුනා. නරඹන්නන් මේ ක්‍රීඩා රටාවෙන් උත්කර්‍ෂයට පත් වුන තරමටම ප්‍රතිවාදීන් ඉන් අසරණ වුනා.

ඔවුන් ගේ ආරක්‍ෂනයත් ඒ වගේම නවතම උපක්‍රම වලින් ගහණ එකක් වුනා. හන්ගේරියානුවන් ප්‍රහාරයක් එල්ල කරන විට මැදපෙළ ක්‍රීඩක (midfield) බොෂික් ඊට සහය දෙමින් ඉදිරියට ගිය අතර​, ප්‍රතිවාදීන් හන්ගේරියානු සීමාව ආක්‍රමනය කළ විට මැදපෙළ ක්‍රීඩක සකාරියාස් ආරක්‍ෂයන්ට සහය වෙමින් පසුපසට ගියා. ආරක්‍ෂක (full back) ක්‍රීඩක බුසාන්ස්කි සහ ලැන්ටොස් ගේ සහයට දැල රකින්නාත් හැකි අවස්ථාවලදී ඉදිරියට පැමිණියා.

මේ නම්‍යශීලී 2-3-3-2 සැකැස්ම ඔස්සේ ක්‍රීඩකයන් නියමිත තැනක නොරැඳී පිටිය පුරා ක්‍රීඩා කිරීමේ ක්‍රීඩා රටාව තමයි හන්ගේරියානුන් ගේ සාර්ථකත්වයේ රහස වුනේ. ඔවුන් ගේ ශාරීරික යෝග්‍යතාවය සහ තාක්‍ෂනික හැකියාවන් ඊට ඉවහල් වුනා.

මේ ක්‍රීඩා රටාව තවත් වැඩි දියුණු කරමින් "පරිපූර්ණ පාපන්දු" (total football) නමින් නව ක්‍රීඩා රටාවක් හඳුන්වාදෙන්න 1970 දශයකයේ දී නෙදර්ලන්ත කණ් ඩායම සමත් වෙනවා. එමගින් ඔවුන් 1970 දශකයේ පාපන්දු ලොව තම අණසකට නතු කරනවා.